Help de Nederlander van zijn belevenisverslaving af

Om klokslag 10 uur ‘s avonds moesten de restaurants dicht. We doen dat om ervoor te zorgen dat zieke mensen behandeld kunnen worden. Eigenlijk is dat de enige reden. Niet voor de economie, niet om terug te gaan naar het oude normaal, we doen het om die beschaafde samenleving te zijn die we denken te zijn. Een die voor haar zwakkeren zorgt.

Toch hadden de horecaondernemers woensdagavond 14 oktober 2020 een, voor een doordeweekse avond, zeer goede omzet. Het was druk alsof het de laatste keer zou zijn. In Den Haag was er, niet ver van het gebouw waar de Tweede Kamer debatteerde, een corona-lockdown feest gaande. Dat staat symbool voor wat zich door het hele land afspeelde. Want er is iets door en door rot in onze samenleving dat we met zijn allen in de afgelopen decennia hebben laten ontstaan. Maar voordat ik dit onthul eerst nog een aantal symptomen.

De online bezorgdiensten vinden het niet te doen om na acht uur ’s avonds het verbod op het leveren van alcohol na te leven. Ik vraag me af waarom dat zo moeilijk is. Onlangs kreeg ik een mailtje van een theatershow die niet door kon gaan. Daar kunt u van leren, u levert gewoon niets meer na acht uur, net zoals een supermarkt die op dat tijdstip sluit. Dat kost u omzet, maar die was juist door de vorige lockdown gestegen, dus middelt dat mooi uit.

Onze jonge mensen klagen omdat het schoolfeest niet door kan gaan. Studenten houden van knuffelen en feesten. Het is zo moeilijk om achter een beeldscherm onderwijs te volgen, klagen zij. Hou toch op, een groot deel van de dag zit je naar de onzin op je zwarte schermpje te kijken. Hier word je sterk en groot van. Je ouders hebben je voorgelogen toen ze vertelden dat je alles kon bereiken wat je maar wilde. Het overgrote deel van je leven overkomt je en is niets meer dan een aaneenschakeling van toevalligheden. Wordt wakker uit je droom, tegenslagen horen erbij.

Dan hebben we de evenementenbranche die het idiote idee opperde om sneltesten in te zetten om toch nog evenementen te kunnen organiseren. Wat te denken van een specialist op het gebied van crisismanagement die voorstelde om de zwakken en de kwetsbaren af te zonderen zodat de rest kan feesten. Hoe haal je het in het hoofd. Wat is er misgegaan in de ontwikkeling van jouw geweten? Met een dergelijk voorstel creëer je een immorele tweedeling. Waarbij mijn sympathie dan nog het meest uitgaat naar de medewerkers in de zorg. Want die zouden dan niet naar evenementen kunnen gaan omdat zij het gevaar lopen besmet te raken. Wat een ziekmakende gedachte. Waar is je solidariteit gebleven?

Toen wij in het begin van dit jaar met zijn allen enthousiast klapten voor de zorg, was dat niet uit bewondering en respect voor de tomeloze inzet van onze helden. Nee integendeel, het was een uiting van onze verslaving aan belevenissen. Wij zijn verworden tot hedonisten van de ergste soort. Wij doen dingen niet omdat het moet, maar omdat het kan. We hebben rechten zonder dat er plichten tegenover staan. Dat is het werkelijke probleem van ons land!

In de komende maanden gaat het er om spannen, doe je mee of geef je toe aan je verslaving. Als dat laatste het geval is dan ben jij straks medeschuldig aan een zorgsysteem dat langzaam in zal storten. Er is niet veel zeker in het leven. Maar een ding is dat wel. Jij wordt ouder en daarbij hoort dat je ook wat zwakker wordt. Vroeg of laat komt er een moment dat ook jij een beroep op de zorg zal doen. Of die er dan nog is op dit niveau dat betwijfel ik. Ik vraag me af hoe je dan terug zult kijken op je belevenisverslaving in de twintiger jaren van deze eeuw.

Omarm de verandering en stop met zeuren

De agile ‘revolutie’ heeft ons geleerd om verandering te omarmen. De wereldwijde pandemie die ons kleine landje in de greep houdt leert ons dat dit allesbehalve vanzelfsprekend is. Voordat ik verder ga met het spuiten van mijn gal moet je weten dat de economische gevolgen van de huidige maatregelen ook mij direct in de portemonnee raken. Maar dat neemt niet weg dat ik de verandering ten volle omarm, enkel en alleen omdat ik geen andere keus heb.

Terwijl ik dit schrijf komen er gemiddeld 5.000 positief geteste mensen per dag bij. Waarbij ik dan maar aanneem dat dit het tipje van de ijsberg is en dat er nog een grote groep al virus verspreidend rondloopt. Het CBS meldde deze week dat de oversterfte in de statistieken aan het stijgen is. Het zal je niet ontgaan zijn dat we in de tweede golf terecht gekomen zijn. Omdat ik iemand ben die eerder een half leeg dan half vol glas ziet is dit precies het scenario wat ik in de zomer voorzag. Niet dat deze constatering belangrijk is want gelukkig genoeg ben ik te onbelangrijk om enig gezag te kunnen uitoefenen.

Een aantal van mijn connecties op LinkedIn voelt zich regelmatig gemotiveerd om de vermeende ‘disproportionaliteit’ van de maatregelen aan de orde te stellen. Sommigen van hen lopen zo ver achter in informatie dat zij dit nog steeds met een griepje vergelijken. Anderen delen nieuwsberichten van bezorgde artsen of klagen over de ‘censuur’ van de verschillende sociale media. Weer anderen delen berichten van weer anderen op LinkedIn waarvan sommige van de afzenders ergens ‘agile’ in hun profiel hebben staan. Dat vind ik vreemd.

Ik kan niet begrijpen dat jij jezelf ‘agile’ noemt en een ‘boodschap’ verspreidt die ‘terug naar normaal’ communiceert. Want met die wens zeg je eigenlijk dat je de veranderde wereld niet kunt accepteren laat staan omarmen. Dat, mijn beste vriend, is uiterst triest als jij jezelf ‘agile’ vindt. Of je het er nu mee eens bent of niet, de maatregelen zijn een feit. De wereld is veranderd en jouw weerstand daartegen zal daar niets aan veranderen. Erger nog jouw berichten zaaien alleen maar verwarring. Jij bent geen deel meer van de oplossing maar van het probleem. Tegen jou wil ik zeggen: “Omarm de verandering.”

Dan is er nog een andere groep waarvoor ik wel enig begrip kan opbrengen. Als jij zelfstandige bent en op dit moment even geen opdracht hebt dan is de huidige situatie uitermate zuur. Ik hoop met heel mijn hart dat je voldoende financiële buffer hebt om deze crisis uit te zitten. Maar help jezelf door uit de ‘weerstand’ te stappen en stop met berichten die de huidige maatregelen in twijfel trekken. Laat me je uitleggen waarom dit de enige, los van of de koers die ons land vaart zin heeft, rationele weg is.

Of je nu in de ernst van het virus gelooft of niet, in Nederland is het een niet te ontkennen feit dat het aantal positieve testen correleert met de strengheid van de maatregelen die de overheid neemt. Hoe meer besmettingen, des te meer maatregelen. Er komt een moment dat de politieke druk zo groot is dat we van een dringend advies naar dwingende maatregelen gaan. Daar kun je op wachten. Wil je dat voorkomen, dan moet het aantal besmettingen naar beneden, zo simpel is het. Misschien interesseert het je geen moer dat er wat oude mensen dood gaan. Dat moet jij weten, maar wil je de maatregelen weg, dan zou ik zeggen ‘omarm het nieuwe normaal’ en voordat je het weet mag je weer naar de kroeg.

Het paleis op de Dam verergerde de pandemie

Nee, dit is niet een nieuwe complottheorie, dit is een stukje relativering middels een lesje vaderlandse geschiedenis. De ingebruikname, in 1655, van het gemeentehuis te Amsterdam (thans het paleis op de Dam) ging gepaard met grote festiviteiten, zo werd de jaarmarkt vervroegd van september naar augustus. In medische kringen uitte men hierover zorgen vanwege het besmettingsgevaar wanneer grote groepen mensen bijeenkwamen, nog steeds had men te maken met de pest die van tijd tot tijd oplaaide. Om verschillende reden zag de overheid geen kans om de festiviteiten af te gelasten. Met als gevolg dat het aantal sterfgevallen per week langzaam opliep, van normaal 150 tot op het hoogtepunt maar liefst 900. Geschrokken van deze aantallen sloot men toen de Schouwburg van september tot januari van het volgende jaar.

We beleven een van de ergste economische en psychologische crises sinds het einde van de tweede wereldoorlog. Voor een belangrijkdeel het gevolg van de door de overheden in Europa genomen maatregelen. Voor elke onderneming, voor iedere zelfstandige een ramp die nog niet te overzien is. Het maakt niet echt uit hoe je over de maatregelen denkt, of ze overdreven of juist onvoldoende zijn. Ze zijn een politiek feit waarmee je moet leren omgaan. Ik ben begonnen met een korte les geschiedenis om mijzelf en jou erop te wijzen dat wat we zien niet voor het eerst is. Deze dingen gebeuren nu eenmaal. Wat uniek is dat het de overheden in West-Europa sinds de vijftiger jaren van de vorige eeuw gelukt is om dergelijke rampen buiten de deur te houden. Maar epidemiologen waarschuwden er al decennia lang voor, dus als een verassing kon het niet komen.

De grootste uitdaging die jij en ik hebben, is afscheid nemen van ons ‘oude normaal’. Een afscheid waar onherroepelijk voor velen van ons een flink portie verdriet bij komt kijken. We moeten rouwen over wat eens was maar nooit meer terug zal komen zoals het is geweest. Aanvankelijk dachten we dat het wel mee zou vallen, dat deed het niet. Nu ik dit schrijf zijn er in Nederland zo’n 10.000 mensen aan COVID overleden. Ongeveer net zoveel als in 2019 aan longkanker. Deze erge ziekte stond vorig jaar op nummer twee als doodsoorzaak. Vele malen erger dan een griepje. Wanneer je door een rouwproces gaat is ontkenning één van de eerste afweermechanismen. Herkenbaar?  Boosheid is een ander mechanisme en zo zien we grote groepen demonstreren en soms tot agressieve daden overgaan. Herkenbaar?

Het stukje geschiedenis dat ik hierboven deelde komt uit een dik boek over het jaar 1650. Ik ben het gaan lezen om een stukje ‘rust in de geschiedenis’ te vinden. Want als er iets is wat jij en ik nodig hebben in deze spannende tijd is rust in ons hoofd. Die zaken waar we geen invloed op hebben kan je maar beter op z’n beloop laten. Zo ook met alle maatregelen, ik heb daar geen invloed op. Zelf vind ik dat het kabinet veel strenger uit de hoek moet komen, echter ik heb daar geen invloed op. Waar ik wel invloed op heb is mijn gedrag, ben ik een deel van de oplossing of een deel van het probleem? Ik ben dankbaar om in een land te leven waar onze regering zoveel aan onze eigen verantwoordelijkheid overlaat. Maar besef ook dat als de dodentallen onverhoopt toch oplopen het onvermijdelijk is dat er strengere maatregelen komen. Dat is iets waar men in 1655 in Amsterdam door schade en schande achter moest komen.