Categorie archieven: Opinie

Er tekent zich een gitzwart scenario af

Geplaatst op door

Ik wil een gedachtenexperiment doen. Maar eerst wat feiten op een rij om zo ons uitgangspunt te bepalen. De met veel bravoure opengestelde samenleving mondde uit in een grote teleurstelling. Mede te danken aan het feit dat veel mensen uiteindelijk toch niet bleken te deugen. De evenementenbranche daagt de overheid voor de rechter. Een staatssecretaris verlaat haar post om elders haar carrière voort te zetten. Het CDA, altijd een stabiliserende factor, realiseert in enkele weken dat waar de PvdA decennia over deed. De boeren trekken in grote getalen naar het Malieveld. Boze burgers willen geen windmolens in de tuin en vinden dat de overheid hen in de steek heeft gelaten. Tieners laten zich niet vaccineren omdat de kans dat zij eraan overlijden klein is. De roep om de hoogste ambtenaren verantwoordelijk voor de toeslagenaffaire strafrechtelijk te vervolgen klinkt steeds luider in de samenleving. Zowel de mainstream als de alternatieve media melden ons keer op keer wat er allemaal mis is met ons land. Burgemeesters vragen zich af of de geest weer in de fles te krijgen is, terwijl het virus langzamerhand  alle letters van het Griekse alfabet afloopt. We zijn allang weer vergeten dat er verkiezingen waren en Rutte en Kaag een regeerakkoord aan het schrijven zijn, waar, naar alle waarschijnlijkheid, niemand aan mee wil doen. Ook is het zo dat er al een parlementair onderzoek in de maak is om het functioneren van het UWV en de IND te onderzoeken.  Kortom het volgende kabinet zal geen lang leven beschoren zijn. Dat zijn zo maar een aantal feiten, ik zou daar dan nog aan toe kunnen voegen dat het klimaat op een uiterst ondemocratische wijze aan het veranderen is.

Dan nu het gedachtenexperiment. Stel nu eens dat Rutte, de Jonge, Hoekstra en Kaag ermee stoppen. Zomaar ineens, of misschien opteren ze wel voor een burn-out. Sowieso verbaas ik me er over hoe je als je zoveel ondankbare bagger over je heen krijgt dan nog overeind kunt blijven. Stel nu eens dat we dan nieuwe verkiezingen uitschrijven. Zo ergens na de vijfde, zesde of de zevende golf. Als alle bestaande vaccins dan niet meer werken en we een zes partijen kabinet en ca. 25 splinterpartijtjes in de Tweede kamer hebben. Het aantal long-covid gevallen onder jonge mensen is gestegen tot ongeveer een half miljoen, waarvan ruim twintigduizend onder de 12 jaar en zo’n veertigduizend Covid-doden in de leeftijdsgroep tussen de twintig en de vijfendertig. Naast de festival-, theater- en horecabranche is ook de zorg stilgevallen. De rechtspraak kan het aantal zaken tegen de overheid niet meer aan. Het merendeel van de politiemensen zit thuis met zware burn-outklachten en ook de eerste- en de tweedelijnszorg kampt met ernstige te korten. Niemand ambieert nog een carrière in de zorg, de personeelstekorten aldaar doen die van de leraren verbleken. Klappen voor de zorg klinkt als het oude normaal, nu krijgen de artsen de ene na de andere doodsbedreigingen. Dat wat eens een goed geregeld land was, is totaal ontregeld. De mensen met een huis en wat eigen vermogen zijn in staat om nog wat voor zichzelf en de hunnen te zorgen. Aan de linkerkant schreeuwt men dat de rijken de lasten moeten dragen en aan de rechterkant wijt men het aan de migranten. Dat zou zo maar eens onze toekomst kunnen zijn.

Terwijl het virus rondwaart en de aarde opwarmt, maken wij ons druk over een gemist festival, de vakantie die niet door kan gaan, de jeugd die het zo moeilijk heeft. Het is een doodlopende weg die we zijn ingeslagen. We moeten ons kortzichtig eigenbelang aan de kant zetten, onze hedonistische levensstijl de rug toekeren. Het onaangename accepteren, dus wel die prik in je arm, of een kapje voor je mond, wat minder vlees, minder vliegen, die windmolen je tuin en ga zo maar door. Wat minder op je rechten staan, wat meer voor het gemeenschappelijke belang gaan. Niet langer meer zand in de motor van de samenleving strooien, maar een deel van de oplossing in plaats van het probleem zijn. Dat zou mij in ieder geval gerust stellen.

Is onze leider nog wel te vertrouwen?

Geplaatst op door

Nee, deze blog gaat niet over het vertrouwen in onze minister-president. Dat neemt echter niet weg dat de huidige situatie rondom Rutte wel exemplarisch is voor de leiderschapscrisis waarin ons land, onze overheden en onze organisaties zich bevinden. Want bij veel mensen lijkt het vertrouwen in de leiding, of dit nu bestuurders of managers zijn, zoek te zijn. Dat is een zorgelijke zaak die om een oplossing vraagt. De centrale vraag die ik in dit schrijfsel onderzoeken is of vertrouwen een oorzaak of gevolg is?

Je kent vast de uitdrukking ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’. We bedoelen dan dat het langer duurt om vertrouwen te winnen dan om het te verliezen. Wat dacht je van ‘vertrouwen is goed, controle is beter’? Het is een lijfspreuk van veel managers. Als je hier wat dieper over nadenkt en dat heb ik gedaan, dan kom je tot de conclusie dat beide uitspraken niet kunnen kloppen. Een samenleving die gebaseerd is op wantrouwen kan niet werken.

Een gedachtenexperiment.

Toen je deze ochtend begon naar werk ging, vertrouwde je erop dat je auto zou starten, de trein zou rijden en je desktop zou werken tijdens de online vergadering. Je vertrouwde er ook op dat (uiteindelijk) iedereen aanwezig zou zijn. Daarnaast vertrouwen we allemaal dat er weer een moment komt dat alle maatregelen worden opgeheven. Dat corona iets was als een slechte droom. Vertrouwen is een menselijke eigenschap.

Alles wat je doet, is gebaseerd op vertrouwen. Want als dat niet zo zou zijn dan was je niet naar je auto gegaan, had je niet de trein genomen en al helemaal je desktop niet gestart. In de meeste gevallen kunnen we de middelen die we gebruiken en de mensen waarmee we samenwerken vertrouwen. Soms gaat het mis, maar meestal niet. Het leven kan niet werken wanneer je niet voor vertrouwen kiest.

Dat geldt ook voor wat we van onze leiders verwachten. Wanneer we van ze eisen dat zij een probleem oplossen, dan doen we dat omdat we erop vertrouwen dat een leider in staat is om een en ander op te lossen. Ook wanneer we zeggen dat we de leider in kwestie niet vertrouwen. Immers hoe kan je van iemand iets eisen dat hij het oplost wanneer je daar geen vertrouwen in hebt? Pas als je onverschillig bent, dan vertrouw je niet meer.

Ik wil hiermee zeggen dat vertrouwen een keuze moet zijn om in eerste instantie het beste van iemand te verwachten. Daarom is het antwoord op de vraag die ik in de titel stel, heel simpel.

Ja, onze leiders zijn we degelijk te vertrouwen!

Over Coronamaatregelen en Windmolens

Geplaatst op door

Het negeren van een verandering die als bedreigend overkomt is een psychologisch mechanisme dat zo zijn voordelen heeft. Immers, als we op elke bedreiging zouden reageren dan komen we niet ver in ons leven. Maar er is ook een nadeel, heel vaak negeren we die bedreigende veranderingen die ons niet uitkomen. Of, zoals in deze tijd, komen we in de illusie dat we de verandering kunnen stoppen.

Het afgelopen jaar heeft zo’n verandering dit pijnlijk zichtbaar gemaakt. Schrik niet , maar het tijdperk van het individualisme ligt al enige tijd achter ons. Dit is een gegeven dat heel moeilijk tot ons doordringt. De pandemie die rond raast over de wereld is slechts een onderdeel van de op lange termijn ingrijpender klimaatverandering. Deze heeft al plaatsgevonden en zal vanuit een individueel perspectief niet positief uitpakken.

Het is niet de overheid die ons vermorzelt met beperkende maatregelen of het plaatsen van windmolens. Het is ons eigen individualisme dat in de weg zit. Sommigen gaan over tot protest. De vergelijking met 40-45 is dan al snel getrokken. Het verschil is dat er toen een vijand met boze opzet was die ons volk gijzelde, nu is er een virus zonder opzet dat ons individuele belang gijzelt. In plaats van tegen de overheid zouden wij tegen het virus moeten strijden.

In de afgelopen vijfenzeventig jaar heeft Nederland een ongekende groei in individuele welvaart gekend. Vergelijk het leven van de mensen nu met de jaren na de bezetting, wat een verschil. Door deze luxe en de ‘alles is mogelijk’ cultuur vinden we dat iedere burger op zijn eigen benen moet staan. Wij immers zijn autonome individuen.

Een pandemie heeft als neveneffect dat het reeds bestaande weeffouten uitvergroot. Eén van die weeffouten is, het zal je niet verbazen, het doorgeschoten individualisme. Dit laat zich in één korte zin samenvatten: Ik doe iets omdat het kan en ik het daarom wil.

  • Daarom maak je een niet essentiële vliegreis.
  • Daarom ga je niet in quarantaine als je terugkomt.
  • Daarom kom je massaal samen tijdens Koningsdag.
  • Daarom sta je de overwinning van je voetbalclub te vieren.
  • Daarom laat je je niet testen als je verkouden bent.
  • Daarom ga je koffiedrinken.
  • Daarom voer je opnieuw een zinloze rechtszaak.

Zelf loop je weinig risico, omdat de individuele kans bijna nihil is. Maar tel je al die kleintjes bij elkaar, dan loopt de reeks exponentieel van 1, 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256, 512, 1.024, 2.048, 4.096, 8.192, etc. LET OP: de volgende berekening is niet helemaal correct, maar schetst een beeld. Er waren 1.000 koffiedrinkers in Amsterdam en 12.000 Ajax supporters. Dat maakt 13.000 mensen die hun eigen belang boven dat van het collectief plaatsen. Momenteel is 30% van de bevolking immuun, er liepen dus 9.100 mensen onbeschermd rond. Omdat momenteel 1 op de 100 Nederlanders besmet is, is er dus een kans dat er na de ‘festiviteiten’ 182 besmette gevallen zijn. De reeks gaat dan van 182, 364, 728, 1.456, 2.912, 5.824, 11.648, 23.296, etc. Dan hebben we het dus alleen maar over Amsterdam en heb ik Koningsdag niet eens meegeteld.

Wat heeft dit alles te maken met windmolens? In de randen van het nieuws lazen we ook over protesten tegen de plaatsing daarvan. Verontruste burgers met een individueel belang. Begrijpelijk, dat wel, niemand wil zo’n ding in zijn achtertuin. Maar wel een voorbode van wat ons te wachten staat. Wij staan op een kruispunt, of we het willen of niet, alles is met alles verbonden en daarom lukt het niet meer om rekening te houden met het individu. Onvermijdelijk zal dit veel pijn en boosheid met zich teweeg brengen.

De grote verandering die zich heeft voltrokken is dat het individuele belang niet langer is gegarandeerd. Wanneer wij ons dat goed realiseren dan kunnen we er ook beter om mee gaan. Want onvermijdelijk zal de overheid strenger worden om ons klaar te maken voor de volgende pandemie. Ik ben er niet voor maar vaccineren zal gewoongoed worden en mogelijk ook verplicht. Net als overigens de windmolen in je tuin. Dit is allemaal nog maar het begin. Ook om de gevolgen van het reeds veranderde klimaat op te vangen zal de overheid verstrekkende en vrijheidsbeperkende maatregelen moeten nemen. Wen er alvast maar aan, dan kan het alleen maar meevallen. Het individuele belang is nu eenmaal ondergeschikt aan dat van het collectief.

Opmerking: ik vind dit hoogst ongemakkelijk en hoop dat ik niet gelijk krijg.