Laat ik je een persoonlijke ervaring vertellen over zelfsturing. Want zelfsturing is iets anders als lekker freewheelen en je eigen ding doen. In tegendeel met zelfsturing komt een grote verantwoordelijkheid. Immers als de manager niet stuurt, dan moet je dat zelf doen. 

Wat was er aan de hand? Ik was onderdeel van een team dat een bepaald resultaat moest opleveren. Ik laat even in het midden wat het was, want dat doet er niet zo toe. We hadden een plan gemaakt en we waren aan de gang gegaan, eerlijk gezegd ben ik nooit tevreden geweest. Ik vond het erg waterval zal maar zeggen. Wel wat agile kreten maar als je een paar fasen dezelfde lengte geeft en het sprints noemt, dan houd je de goede schijn op. Maar en dat is eigenlijk een veel ernstiger ommissie mijnerzijds, ik had er desondanks mee ingestemd, en dat deugd natuurlijk ook niet. Mijn loyaliteit was ver te zoeken.

We gingen aan de slag en gaandeweg raakte ik er steeds meer van overtuigd dat deze manier van werken het nooit zou worden. Raad eens wat ik ging doen. Politiek bedrijven, de opdrachtgever betrekken, emotionele toestanden en meer van dat samenwerken 1.0 gedrag. De opdrachtgever hield afstand, deed wat, maar uiteraard verbeterde de sfeer in het team er niet van. Erger nog, het kwam tot een flinke clash. Ik maar politieken. Toen hadden we een meeting met het team, ik stond voor de keuze, gaan we zo door? Dan wordt het zeker niets. Als we vinden dat zelfsturing de weg is, dan moet je ook zelf sturen. Practice what you preach, zegt het spreekwoord.

Wel eens gehoord van “Geweldloze Communicatie” de titel van een boek geschreven door Marshall B. Rosenberg. Dit is een absolute must. Het combineert een aantal inzichten op het gebied van communiceren die zeer effectief zijn. Laat ik je de regels delen:

Koppel oordeel los van waarneming

Ik vond dat een van mijn medeteamleden zijn eigen visie zeer dominant aan het doordrukken was. Maar was dat wel zo? Wat ik feitelijk zag, was dat hij naast het luisteren naar anderen ook zijn eigen mening inbracht. Dat was alles. Geweldloos communiceren zegt nu dat wanneer je ergens op reageert dat je zegt wat je waarneemt, welk gevoel je daarbij hebt, welke behoefte daar onderligt en een verzoek dat je aan de ander doet. Ik had kunnen zeggen: “Ik merk dat je jouw eigen mening tijdens de bijeenkomst meerdere keren benadrukt (waarneming), ik voel me overweldigd (gevoel) ik heb een sterke behoefte om gehoord te worden, ik wil eigenlijk dat als jij een workshop faciliteert dat je dan je eigen mening dan even laat voor wat hij is en anderen de volle ruimte geeft (verzoek)” Of zoiets. 

Deze aanpak brengt de verantwoordelijkheid helemaal terug bij jezelf. Denk je eens in hoe anders je je opstelt als je zegt: die persoon is niet te vertrouwen of ik vertrouw die persoon niet. De eerste legt de verantwoordelijkheid bij de ander, de tweede bij jou. Bij die laatste stuur jezelf. Ik heb het gedaan, bij de eerstevolgende teammeeting geweldloos gecommuniceerd. De vergadering liep als van zelf en ik kreeg precies het resultaat waar ik op hoopte, niet op dezelfde wijze, maar dat hindert niet. Mooi he.