Lessen in #agility in Nigeria

Terwijl ik deze blog schrijf, verblijf ik in Lagos/Nigeria voor een training die ik geef aan acht projectmanagers. Als er een ding is dat je kunt leren in een andere cultuur is het wel agility, of wendbaarheid in gewoon Nederlands. Ik neem je mee met een aantal gedachten die door mijn hoofd gaan terwijl ik hier ben. Nigeria is sterk in ontwikkeling, dus een ding wat zeker is, het is niet de eerste keer dat ik hier ben, er is altijd wel iets veranderd. Dat begon al op het vliegveld, wat een verbetering, binnen een half uur was ik buiten. Door de gele koorts balie, de douane, de protocol officer, de bagage, daar kunnen ze in Schiphol nog wat van leren. Dan naar de auto om onder escorte naar het guesthouse te gaan. Voor ons die uit een goed (over)geregeld land komen is de mindset dat er niets op weinig veranderd is ten opzichte van anderhalf jaar geleden. Niets was minder waar, al mijn mentale voorbereidingen hielpen me niets, het was anders, wel beter dit keer! Neemt niet weg dat in een rij Nigerianen te staan voor ons Nederlanders een drukke verwarrende aangelegenheid is. De Duitse meneer die naast mij stond liet zijn ongenoegen duidelijk blijken, alsmede iemand anders – ook een westerling – die de toorn van een beveiligingsbeambte over zich afriep. Mijn houding is staan en kijken wat anderen doen en dan mijn weg kiezen. Voor mij is agility niet weten wat er in de toekomst gaat gebeuren, maar begrijpen wat er nu gaande is. Een andere mindset.

Toch is dat eenvoudiger gezegd dan gedaan. De taxirit ging een andere richting op dan de vorige keer. Nu komt het meestal wel goed, dus ik laat het voor wat het is. Wat ik echter niet deed is altert te zijn op deze kleine afwijkingen. Toen we in het guesthouse waren, verwachtte niemand me. Maar goed het is Afrika denk je, dus het komt wel goed. Ook dat maakte me niet alerter. Ik pakte mijn spullen uit, hing de overhemden op de hangertjes. Plaatste de boeken die ik wil lezen op het bureau, dronk een biertje en ging naar bed. De volgende ochtend pakte ik mijn trainingskoffer in en liet de rest in de kasten hangen. Toen de gastheer mij een feedbackformulier gaf, realiseerde ik me dat het alleen de bedoeling was dat ik hier maar een nacht zou blijven slapen. Snel de boel ingepakt. Maar in retrospectief had ik de vorige avond natuurlijk kunnen doorzien dat dit slechts  voor een nacht was. Als ik toen alerter was geweest dan was ik de ochtend iets wendbaarder geweest. Een kleine, misschien voor de hand liggende, les, maar toch.

In de auto naar de volgende locatie realiseerde ik mijn behoefte om te weten waar ik naar toe zou worden gebracht. Naar een ander guesthouse, het kantoor of de trainingsruimte. Ik realiseerde mij ineens dat ons westers plannen, het leven in de toekomst, het tot in het extreme voorbereiden, iets gedaan heeft met de wendbaarheid van ons brein. We willen weten wat er gaat gebeuren, waardoor we missen wat er is gebeurd. We mopperen wanneer iets niet goed gepland is omdat we niet meer kunnen improviseren. Plannen, begroten, scenarioplanning allemaal waardevolle technieken, maar dat zijn improviseren en out-of-the-box denken ook. Agility begint met het begrijpen wat er zoeven is gebeurd.

Want zijn we angstig geworden voor het heden

Bij Schiphol staat een lange rij mensen te wachten voor de beveiliging. Het mooie systeem dat ontworpen is om klanten – want dat zijn wij als reizigers – te controleren of zij boze bedoelingen hebben, kan veel sneller dan dat het duurt. Zelden heb ik zo lang op mijn handbagage moeten wachten. De aardige mevrouw zei, dat ik alle snoeren er uit moest halen, alle opladers, dan pikken ze u er misschien niet uit. Of ze zelf nog in haar werk geloofde betwijfel ik ten zeerste. Ik probeer het de beveiligers altijd zo eenvoudig mogelijk te maken. Geen riem om, schoenen onder enkels, geen  muntjes in de broekzakken, ga maar door. Dit keer mocht het niet baten, ik moest wachten, zeker een kwartier totdat mijn koffertje uit de scanner kwam, en verder gecontroleerd moest worden of er explosieven in zaten. De meneer die deze beslissing nam, had een streng gezicht. Iemand die je niet boos moest maken denk ik. Men controleerde mijn koffer op explosieven die er natuurlijk niet inzaten. Onderweg naar de gate hoorde ik bewakers, het zijn er velen, met elkaar praten over een aanslag op het CS in Amsterdam, nee zei een ander, iemand was onwel geworden en had mensen aangereden. Gewoon een ongelukje. Ik plaatste een tweet met de opmerking als we al het geld dat we stoppen in het voorkomen van een terroristische aanslag nu eens zouden stoppen in mensen te helpen om te stoppen met roken, hoeveel levens zouden we daar wel niet mee redden.

De dag daarvoor was ik op een bbq. Ik weet niet hoe het komt, maar altijd zegt wel iemand iets over marokanen of moslims, nooit in positieve zin. Het zal wel aan mij liggen maar ik voel me dan gedwongen om te verdedigen. De enkele marokkanen die ik ken zijn aardige vriendelijke mensen, ook de moslims die ik nog ken vanuit mijn trainingen in Egypte en Oman waren aardige en redelijke mensen die dezelfde verlangens hebben als de meeste van ons. Huisje, boompje, beestje, een partner, kinderen, goede vrienden en een overheid die ze met rust laat. Het onrecht dat hun wordt aangedaan door allen over een kam te scheren verleidt mij meestal om de discussie aan te gaan. Ook nu weer, tervergeefs. Uitspraken zoals: ‘Wij moeten ons aanpassen, maar het is toch ons land’; ‘Ze krijgen een gratis huis waarvoor wij moeten betalen’; ‘Maar dat is toch niet Westers?’; en ga zo maar door. Ik probeer dan de balans te zoeken en daar cijfers tegenover te zetten. Ik wijs ze dan op de feiten, nog geen krappe 6% van de Nederlandse bevolking is Moslim, de meeste zijn rustige mensen die hun bijdrage leveren aan de samenleving. De cijfers worden niet geloofd. De discussie is zinloos. Angstig kijkt men de toekomst in.

De toekomst is niet te voorspellen, maar ik kan wel proberen het heden te begrijpen, want dan zou ik misschien een beetje de toekomst kunnen veranderen. Zoals ik het heden begrijp hebben we te maken met een verandering van het klimaat waardoor grote gebieden in Afrika niet goed leefbaar meer zijn. Mensen trekken noordwaarts. Een belangrijke oorzaak van de opwarming van de aarde ligt in hoe de westerse wereld de aarde exploiteert. Globalisering en kapitalisme heeft een grote welkvaart gebracht voor … het westen. De vraag of onze kinderen daar ook nog van kunnen profiteren. Maar dan zijn we er nog niet. In het midden-oosten is het een puinhoop, ook hier komen we weer uit bij het westen dat door het steunen van dictators en daarna het voeren van onwettige oorlogen het de mensen daar niet makkelijk heeft gemaakt. Vele mensen uit die regio zijn ook weer op de vlucht. Tegelijkertijd sluiten we de poorten, schofferen we bondgenoten en bombarderen we de vijand en nemen we de bijkomende onschuldige burgerslachtoffers op de koop toe. De media geven een zeer eenzijdig beeld en maken onbewust van elke moslim een terrorist, de grootste krant spreekt over een plaag en over ramadanterreur en veel Nederlanders geloven het. De informatieronde voor een nieuw kabinet loopt moeizaam omdat ern een partij is die zich aan de grondwet wil houden. Andere partijen zetten liever de mensenrechten op een lager pitje. Dat is in vogelvlucht hoe ik het heden begrijp.

Nederland is angstig en weet niet hoe zij moet reageren. Ik heb gekozen om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien. Om dat wat er gebeurd te nemen voor wat het is. Mijn medemens te respecteren en niet toe te geven aan de angst. Ik hoop ergens weer dat tolerantie en nuchterheid terugkeren in de Nederlandse cultuur.

Kan je #agility (of iets anders) leren in een cursus?

Speciaal voor hen die op LinkedIn een foto van hun certificaat zetten met de melding “in de pocket”. 

Wat goed dat je je tijd en energie gestoken hebt om iets te leren. Omdat je dit bericht plaatste, is het waarschijnlijk ook een waardevolle training voor je geweest. Het volgen van een training, het behalen van een certificaat is een goede zaak. Mensen kunnen maar beter blijvend leren en ontwikkelen, zelf ben ik ervan overtuigd dat de wereld daar een stukje beter van wordt. Maar wat nu als je je certificaat zogezegd ‘op zak hebt’, wat dan?

In mijn exemplaar van The Art of Peace geschreven door Morihei Ueshiba staat een prachtige tip die ik met je wil delen, ik geef toe het is een open deur, maar zolang je daar niet door naar binnen gaat had deze net zo goed gesloten kunnen zijn: Instructors can impart only a fraction of the teaching. It is through you own devoted practice that the mysteries of the Art of Peace are brought to life. 

Agility of wendbaarheid is hot, bijna iedereen komt erachter dat je er iets mee moet doen. Het meest voor de handliggende is een training te zoeken, of een instructeur te vinden. Ik heb ooit het laatste gedaan, daarna ben ik gaan oefenen. De instructeur neemt de tijd om de belangrijkste principes van wendbaarheid over te brengen, hij hoopt daarmee dat je tijdens de trainingssessies versneld bepaalde principes van wendbaarheid tot je neemt. Meestal blijft het bij bepaald gedrag, het uitvoeren van een bepaalde technieken. Een backlog, beperken work in progress, daily standup, iteraties, en ga zo maar door. Allemaal zaken die goed zijn om mee te beginnen. Maar dan?

Toegewijde oefening: realiseer je dat de handeling, de techniek niet hetgene is waar het omdraait. Zonder mindset geen transformatie. Een toegewijde oefening betekent dat je toetst in welke mate de agile wijze werkt en bovenal waarom deze werkt zoals zij werkt Toegewijd betekent observeren, net zolang tot dat je de principes (of mysteries) weet te doorgronden. Totdat agility een deel van je persoonlijkheid is geworden. Ik denk dat we veel geduldiger moeten zijn in het observeren alvorens we iets afschrijven. Het raamwerk van SCRUM is niet iets wat je implementeren moet, het is een ‘gewenste’ situatie, waar je misschien wel vele jare toegewijde oefening aan moet wijden om steeds in kleine stapjes profijt te hebben. Niet direct weer terug naar de waterval als het direct niet werkt, maar toegewijd oefenen totdat je die situatie hebt die je wenselijk is. 

Als je dat doet, lijkt jouw ‘scrum’ waarschijn niet zoveel meer op het raamwerk, maar ben je wel zo agile als mogelijk is. Dit natuurlijk totdat de volgende disruptie voorbij komt.