Nee, deze blog gaat niet over het vertrouwen in onze minister-president. Dat neemt echter niet weg dat de huidige situatie rondom Rutte wel exemplarisch is voor de leiderschapscrisis waarin ons land, onze overheden en onze organisaties zich bevinden. Want bij veel mensen lijkt het vertrouwen in de leiding, of dit nu bestuurders of managers zijn, zoek te zijn. Dat is een zorgelijke zaak die om een oplossing vraagt. De centrale vraag die ik in dit schrijfsel onderzoeken is of vertrouwen een oorzaak of gevolg is?
Je kent vast de uitdrukking ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’. We bedoelen dan dat het langer duurt om vertrouwen te winnen dan om het te verliezen. Wat dacht je van ‘vertrouwen is goed, controle is beter’? Het is een lijfspreuk van veel managers. Als je hier wat dieper over nadenkt en dat heb ik gedaan, dan kom je tot de conclusie dat beide uitspraken niet kunnen kloppen. Een samenleving die gebaseerd is op wantrouwen kan niet werken.
Een gedachtenexperiment.
Toen je deze ochtend begon naar werk ging, vertrouwde je erop dat je auto zou starten, de trein zou rijden en je desktop zou werken tijdens de online vergadering. Je vertrouwde er ook op dat (uiteindelijk) iedereen aanwezig zou zijn. Daarnaast vertrouwen we allemaal dat er weer een moment komt dat alle maatregelen worden opgeheven. Dat corona iets was als een slechte droom. Vertrouwen is een menselijke eigenschap.
Alles wat je doet, is gebaseerd op vertrouwen. Want als dat niet zo zou zijn dan was je niet naar je auto gegaan, had je niet de trein genomen en al helemaal je desktop niet gestart. In de meeste gevallen kunnen we de middelen die we gebruiken en de mensen waarmee we samenwerken vertrouwen. Soms gaat het mis, maar meestal niet. Het leven kan niet werken wanneer je niet voor vertrouwen kiest.
Dat geldt ook voor wat we van onze leiders verwachten. Wanneer we van ze eisen dat zij een probleem oplossen, dan doen we dat omdat we erop vertrouwen dat een leider in staat is om een en ander op te lossen. Ook wanneer we zeggen dat we de leider in kwestie niet vertrouwen. Immers hoe kan je van iemand iets eisen dat hij het oplost wanneer je daar geen vertrouwen in hebt? Pas als je onverschillig bent, dan vertrouw je niet meer.
Ik wil hiermee zeggen dat vertrouwen een keuze moet zijn om in eerste instantie het beste van iemand te verwachten. Daarom is het antwoord op de vraag die ik in de titel stel, heel simpel.