Wanneer we uitgaan van de traditionele zienswijze dan vinden we dat controle altijd plaats moet vinden door een ander dan degene die het werk gedaan heeft. We zeggen dat ‘een slager niet zijn eigen vlees kan keuren’. Dit lijkt een logische gedachte maar gaat wel uit van alleen het kwade in de mens. Immers de slager kan er bewust voor kiezen de kleur van het bedorven vlees te maskeren om op die manier toch nog winst te maken. In deze reeks blogs over zelfsturing wijs ik er steeds op dat we met zowel het kwade als het goede in de mens rekening moeten houden. Dat heeft ook gevolgen voor de wijze waarop we omgaan met kwaliteit.

Allereerst wil ik er op wijzen dat zelfsturende teams een ideaal is wat we moeten nastreven. We weten dat het nooit helemaal zal lukken, maar we ontwikkelen ons daar stapsgewijs naar toe. Uitgaande van die gedachte ligt de verantwoordelijk van het leveren van kwaliteit dus bij het team. Het ideaal bereiken we alleen wanneer de individuele leden nooit een concessie aan kwaliteit doen. Wat niet betekent dat we eindeloos doorgaan met zaken te perfectioneren. We leveren precies datgene wat de klant nodig heeft om zijn doelen te realiseren en bereid is om voor te betalen.

Daar is niets nieuws aan zal je zeggen, dat is ook juist de reden van kwaliteitscontroles. Is dat wel zo? Het is wel de filosofie van een kwaliteitssysteem. Maar in de vertaling van die filosofie naar procedures op de werkvloer is er nog al wat verloren gegaan. Veelal gaat het er om fouten zo vroeg mogelijk in het proces te ontdekken. Het gaat uit van het kwade in de mens! Maar de mens is zowel kwaad als goed. Daarom moeten we vertrouwen geven in plaats van het te laten verdienen. In principe geen kwaliteitscontroles door ‘externe’ auditors. Teams ervaren dit als zeer belastend en de meerdaagse inquisitieronden voegen maar beperkte waarde toe.

Wat dan? Zelfsturende teams werken volgens sociocratische principes en die op zich zorgen ervoor dat kwaliteit vanzelfsprekender is dan onder de traditionele zienswijze. Dat komt omdat in een sociocratisch team (kring) alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd. Ze zijn niet extern, maar onderdeel van de kring. De klantvertegenwoordiger maakt net zoveel deel uit van de kring als de medewerker die het product vervaardigt. Samen bepalen ze het voortbrengingsproces. Dat kan een standaardwerkwijze zijn, maar dat hoeft niet. Dat is sterk afhankelijk van de behoefte op een bepaald moment.

Hoe zit het nu met het ‘keuren van het eigen vlees’? Dat doet de kring helemaal zelf, dat kan want alle betrokkenen zijn daadwerkelijk onderdeel. De muren tussen vragende en leverende kant worden hierdoor geslecht. We besparen extra controlemaatregelen en krijgen in ruil daarvoor kwaliteit die er toe doet. Samenwerking tussen klant en team boven belemmerende kwaliteitsprocessen.