Nu we een flink aantal jaren gebruik maken van agile om software te bouwen en om projectmanagement te vervangen, vallen de resultaten in sommige organisaties tegen. Het lijkt wel of het niet de grote beloften waarmaakt. Niet elke organisatie wordt als (het overigens verlieslijdende) Spotify. Zelfsturende teams leek leuk, maar ja, als er omzet gehaald of gesaneerd moet worden? En welk team snijdt in haar eigen vlees? Kortom, de agilelente is soms een lange, natte herfst, met veel blaadjes op de rails, die door een heel ander jaargetijde dan de zomer wordt gevolgd. Het valt eigenlijk een beetje tegen.
Aan de andere kant zijn er veel mensen die er aan verdienen. De trainers, de coaches, de opleiders, de agilisten en ga maar door, voor hen zijn de negatieve berichten onwenselijke publiciteit. Ik zie in de blogs over agile en het zijn er veel, een opvallende trend. De verklaringen waarom het niet werkt. Een heel bekend argument is het PINO-argument. Weet je nog: PrinceInNameOnly. Nu vraag je misschien, wat heeft agile met PRINCE2 te maken? Heel veel, de verbindende factor zijn commerciële belangen, heel grote. Er wordt namenlijk veel verdient in de advies, training en coaching. Het PINO acroniem dopen we maar even om in ANO, agile in name only! Waarbij het argument dan is, dat het niet werkt omdat je niet echt agile bent. Je doet alleen de ceremonies (standups, retrospectives en dergelijke) maar je bent niet van binnenuit agile. Je moet ervoor zorgen dat een belangrijk deel van de organisatie, waaronder het management een agile houding adopteert.

Dit vind ik een drogreden en dat zal ik in het vervolg beargumenteren. Ook zal ik aangeven dat agile gedrag een grotere kans van slagen heeft dan het bewerken van een agile houding. Sterker nog de houding is het gevolg van het gedrag, niet zoals we wel eens horen omgekeerd.

Waarom is het een drogreden?

Als het management geen agile houding heeft, dan is de enige manier waarop ik deze houding kan observeren is aan hoe zij zich gedraagt. Er is geen scan die ergens in de hersenen een houding kan ontdekken en als die er wel zou zijn dan zou de benodigde apparatuur te kostbaar zijn om aan te schaffen. Als we het hebben over ANO dan bedoelen we dat we ergens de naam agile aan geven maar ons niet als zodanig gedragen. Kortom als agile niet werkt, dan is dat omdat we niet agile werken. Een van de dingen waaraan we dat kunnen zien, zijn de typische agile artefacten en rollen, niet meer en niet minder. ANO is eigenlijk geeneens een reden, het is onzin. We hebben ‘houding’ niet nodig om agile te laten slagen. Gedrag is voldoende.

Gedrag is de oorzaak van houding

En niet omgekeerd. Dat wat we houding noemen kan slaan op je pose, maar daar hebben we het nu niet over. Houding is ook een verzamelnaam voor een gedragslijn. Het is een woord dat we geven aan een verzameling gedragingen van een persoon. Iemand heeft een leugenachtige houding als hij vaak niet de hele waarheid vertelt, iemand is achterdochtig, ijverig en ga zo maar voort. Iemand heeft een kritische houding en gaat overal tegenin. Begrijp je? Houding is de naam die we geven aan gedragingen. De naam komt na het gedrag!

Wilt u dat uw agile verandering slaagt?

Het klinkt raar maar dwing dan de sprint, de backlog, de grooming, de retrospectieve en al die agile artefacts af. Elke projectmanager die nog denkt macht te hebben als scrummaster tikt u op de vingers. Oefen, oefen en ga maar door. Agile gedrag is een totaal andere manier van het verdelen van het werk en de verantwoordelijkheden. Het is geen oude wijn in nieuwe zakken, het is een evolutie in werken. Het is meer dan zelfsturing, meer dan enkel een sprint het is alles omvattend en het is al helemaal niet het manifesto. Er zijn managers die mensen en hun interactie boven processen plaatsen en toch niet agile handelen!

Agile is allesomvattend, doch slechts in kleine stapjes te realiseren

Wij denken dat je verandering in grote stappen moet doen. Daarom implementeren we SAFe in een slag. Dit is te vergelijken met iemand die op de eerste wintersportvakantie direct de zwarte piste afgaat. Dat werkt dus niet en is nog dom ook. Dit is ook de reden waarom de meeste Nederlanders weliswaar de berg af komen maar niet kunnen skiën. Ze skiën namelijk niet, het enige wat ze niet doen is omvallen. Je leert skiën door eindeloos te herhalen, eerst de bewegingen los van elkaar daarna in elkaar gevlochten tot een mooie en gecontrolleerde beweging. Zo is het ook bij een agiletransitie die gaat langzaam stap voor stap volgens een Kaizen principe, eindeloos oefenen, waarin we elke sprint iets beter, iets efficienter, iets meer waarde opleveren.

Met deze kleine stapjes begint het gedrag steeds meer agile te worden. Naarmate dit groeit kunnen we spreken van een agile houding echter nooit als reden, wel als verzamelnaam van gedrag.