Je hoort nog wel eens mensen zeggen dat besluiten, genomen door het kabinet, niet democratisch zijn en dat Nederland een dictatuur aan het worden is. Ik vraag me dan of dit ligt aan het onderwijs of aan het feit dan men niet heeft zitten opletten, maar een dictatuur zijn we zeker niet, eerder het tegendeel.

Wat is nu de essentie van een dictatuur? Veel mensen zullen in eerste instantie denken aan onderdrukking en wreedheden. Of aan het ontbreken van een democratie, waarbij men dan denkt aan ‘de meeste stemmen gelden’. De realiteit is vele malen complexer. In een dictatuur hebben we te maken met een verstoord machtsevenwicht. Door de eeuwen heen heeft de mensheid een reeks van oplossingen gevonden om het ontstaan van een dictatuur tegen te gaan. Democratie is daar een van, maar zeker niet de enige. Sterker nog, democratie is eerder een gevolg dan een oorzaak van vrijheid.

Vele malen belangrijker zijn de instellingen of, met een mooi woord, instituties die allemaal een klein stukje van de macht bezitten. Als velen macht hebben dan hebben weinigen absolute macht waardoor een sluimerende dictatuur geen voeten aan de aarde krijgt. In Nederland hebben we veel van die instellingen. We mopperen vaak over bureaucratie, maar besef heel goed dat die er is om iedereen gelijk te behandelen.

Een belangrijk instituut is de onafhankelijke rechtstaat. Rechters die los van de politiek staan. Kijk maar eens naar de verschillende zaken die burgers hebben aangespannen jegens de staat met betrekking tot het milieu. Ook was het mogelijk om naar de rechter te gaan met betrekking tot de corona-maatregelen. Daaraan kan je zien dat een kabinet niet alles zonder meer door kan voeren.

Een ander voorbeeld van een zelfstandige instelling is de belastingdienst. Onlangs heeft een bewindspersoon een rechtszaak aangespannen tegen deze dienst. Dit is iets wat in een dictatuur nooit zou gebeuren. Beide partijen wachten geduldig af op de uitspraak van de rechter en zullen deze respecteren. Er is een balans in de macht. Zo hebben we het CBS dat regelmatig met conclusies, getrokken uit neutrale gegevens, komt. Ook als deze het kabinet niet welgevallig zijn vindt publicatie plaats. Dit is iets wat in een dictatuur nooit zou plaatsvinden.

In Nederland is dat alles tot nog toe heel goed geregeld. De verdeling van de macht is wat landen vrijmaakt, democratie is daar een klein onderdeel van. Wereldwijd staat een en ander wel onder druk. Ik kan me daar meer zorgen over maken dan over het onvermijdelijk verdwijnen van Zwarte Piet. Als een groot deel van de wereld dat vindt, dan moet dat maar.

Een ander zeer respectabel instituut dat we hebben is het RIVM. Sinds 1934  houdt dit ons leefklimaat in de gaten en ondersteunt het bewindslieden bij hun verantwoordelijkheid. Ik kan me zo voorstellen dat veel Nederlanders er voor de corona pandemie nog nooit van hadden gehoord. Er zullen zelfs sommigen zijn die denken dat het speciaal voor corona is opgericht. Zonder dit instituut hadden we er veel slechter voorgestaan dan nu. Los van eventuele fouten die er tijdens deze crisis zijn gemaakt.

Al vanaf het begin van de pandemie is er kritiek op de adviezen van het RIVM. Deze kritiek zwelt nu we steeds dieper in de crisis zitten aan. Ik heb medelijden met de heer van Dissel waarop, inmiddels niet stilletjes meer, een ware karaktermoord plaatsvindt. Wat de criticasters niet begrijpen is dat zij een instituut aan het ondermijnen zijn en daarmee een van de beschermingsmiddelen tegen de dictatuur omverhalen. Herinner wat ik eerder zei, dat hoe meer instituten macht hebben des te minder absolute macht er is.

Een andere belangrijk instituut dat onder druk staat is de Tweede Kamer. Parlementariërs worden opgewacht, aangeklampt en soms wel bedreigt. Naïeve actievoerders gaan zelfs bij zieke Kamerleden langs. Hiermee verstoren zij een machtsbalans waaraan we zoveel vrijheid danken. Een parlementariër moet zijn werk kunnen doen. Het mooie van een rechtstaat is dat niet iedereen zijn zin kan krijgen. Wie dat weigert te accepteren is een gevaar voor onze vrijheid.

De NOS is het laatste slachtoffer in het rijtje. Het is zeer verontrustend dat deze instelling de logo’s van hun wagens moeten halen omdat ook zij bedreigd worden. Je kunt veel zeggen van de NOS, maar zeggen dat het een door de staat gecontroleerde omroep is, getuigt van slecht functionerende hersenen. Sorry dat ik het zeg! De berichtgeving van de NOS steekt eerder een spaak in de wielen van het kabinet dan dat het een positieve bijdrage daaraan levert. Door ze hun werk onmogelijk te maken breng je de dictatuur weer een stapje dichterbij.

We leven in een spannende tijd en wat de toekomst brengen zal weet niemand. De pandemie, samen met de Brexit en de Amerikaanse presidentsverkiezingen, zal naar alle waarschijnlijkheid leiden tot een grote omwenteling. Om over de gevolgen van het veranderende klimaat nog maar niet te spreken. Ik verwacht niet dat deze omwenteling op korte termijn een betere en liefdevollere wereld zal voortbrengen. Eerder vele jaren van neergang en grote sociale onrust. Een zwart scenario, dat zeker maar niet een zonder hoop, want steeds weer veert de mensheid op.

De agile ‘revolutie’ heeft ons geleerd om verandering te omarmen. De wereldwijde pandemie die ons kleine landje in de greep houdt leert ons dat dit allesbehalve vanzelfsprekend is. Voordat ik verder ga met het spuiten van mijn gal moet je weten dat de economische gevolgen van de huidige maatregelen ook mij direct in de portemonnee raken. Maar dat neemt niet weg dat ik de verandering ten volle omarm, enkel en alleen omdat ik geen andere keus heb.

Terwijl ik dit schrijf komen er gemiddeld 5.000 positief geteste mensen per dag bij. Waarbij ik dan maar aanneem dat dit het tipje van de ijsberg is en dat er nog een grote groep al virus verspreidend rondloopt. Het CBS meldde deze week dat de oversterfte in de statistieken aan het stijgen is. Het zal je niet ontgaan zijn dat we in de tweede golf terecht gekomen zijn. Omdat ik iemand ben die eerder een half leeg dan half vol glas ziet is dit precies het scenario wat ik in de zomer voorzag. Niet dat deze constatering belangrijk is want gelukkig genoeg ben ik te onbelangrijk om enig gezag te kunnen uitoefenen.

Een aantal van mijn connecties op LinkedIn voelt zich regelmatig gemotiveerd om de vermeende ‘disproportionaliteit’ van de maatregelen aan de orde te stellen. Sommigen van hen lopen zo ver achter in informatie dat zij dit nog steeds met een griepje vergelijken. Anderen delen nieuwsberichten van bezorgde artsen of klagen over de ‘censuur’ van de verschillende sociale media. Weer anderen delen berichten van weer anderen op LinkedIn waarvan sommige van de afzenders ergens ‘agile’ in hun profiel hebben staan. Dat vind ik vreemd.

Ik kan niet begrijpen dat jij jezelf ‘agile’ noemt en een ‘boodschap’ verspreidt die ‘terug naar normaal’ communiceert. Want met die wens zeg je eigenlijk dat je de veranderde wereld niet kunt accepteren laat staan omarmen. Dat, mijn beste vriend, is uiterst triest als jij jezelf ‘agile’ vindt. Of je het er nu mee eens bent of niet, de maatregelen zijn een feit. De wereld is veranderd en jouw weerstand daartegen zal daar niets aan veranderen. Erger nog jouw berichten zaaien alleen maar verwarring. Jij bent geen deel meer van de oplossing maar van het probleem. Tegen jou wil ik zeggen: “Omarm de verandering.”

Dan is er nog een andere groep waarvoor ik wel enig begrip kan opbrengen. Als jij zelfstandige bent en op dit moment even geen opdracht hebt dan is de huidige situatie uitermate zuur. Ik hoop met heel mijn hart dat je voldoende financiële buffer hebt om deze crisis uit te zitten. Maar help jezelf door uit de ‘weerstand’ te stappen en stop met berichten die de huidige maatregelen in twijfel trekken. Laat me je uitleggen waarom dit de enige, los van of de koers die ons land vaart zin heeft, rationele weg is.

Of je nu in de ernst van het virus gelooft of niet, in Nederland is het een niet te ontkennen feit dat het aantal positieve testen correleert met de strengheid van de maatregelen die de overheid neemt. Hoe meer besmettingen, des te meer maatregelen. Er komt een moment dat de politieke druk zo groot is dat we van een dringend advies naar dwingende maatregelen gaan. Daar kun je op wachten. Wil je dat voorkomen, dan moet het aantal besmettingen naar beneden, zo simpel is het. Misschien interesseert het je geen moer dat er wat oude mensen dood gaan. Dat moet jij weten, maar wil je de maatregelen weg, dan zou ik zeggen ‘omarm het nieuwe normaal’ en voordat je het weet mag je weer naar de kroeg.