Weer een nieuwe blog in de categorie Lao Tze, ik reflecteer op het zevende stukje:

De hemel is blijvend en de aarde duurzaam. Ze zijn duurzaam daar ze niet voor zichzelf bestaan; daarom hebben ze een lang leven.

Duurzaamheid is hot, maar niet een nieuw begrip, want bijna 2600 jaar geleden had Lao Tze het ook al over duurzaamheid. Als wij het in de 21ste eeuw over duurzaamheid hebben, dan praten we over de aarde en dat deze op een bepaald moment onleefbaar wordt. De meeste mensen echter, gaan ervan uit dat de aarde altijd zal voorzien in wat wij nodig hebben. We praten alsof ze van ons is. Het probleem is hierbij dat de aarde niemands bezit is. Bezit is iets wat mensen hebben bedacht om de onderlinge verhoudingen te regelen. Maar denk niet dat de aarde zich daar ook maar een seconde druk om maakt. Lang nadat de mens van het podium is verdwenen is de aarde er nog steeds. 

Zo houdt ook de wijze zich op de achtergrond, en staat vooraan; hij vergeet zichzelf en blijf behouden.

Wij mensen zijn zo met onszelf bezig en roven daardoor de aarde leeg. We vervuilen onze omgeving op een ongekende manier. We sussen ons geweten door bij een vliegreis CO2 rechten af te kopen (wat je koopt wordt je bezit). Alle milieuwetgeving ten spijt, volgens Lao Tze is er een betere oplossing en dat is dat wijze mensen zich op de achtergrond houden. Dat is een verandering in onze basishouding. Het begint met minder individualisme, want dat eigen belang dat we willen beschermen dat is precies wat de vervuiling veroorzaakt. 

Wordt niet, omdat hij (de wijze) geen eigen belang kent, zijn eigen belang verzorgd?

De kracht van alle heilige boeken en dus ook die van de tau te tsjing zijn vaak de paradoxale uitspraken omdat die de complexiteit van het leven zo mooi reflecteren. Wanneer je geen eigen belang kent, je hebt het dus wel, wanneer je je daar niet te druk om maakt dan komt het vanzelf wel goed. Berusting is heel vaak een goede strategie.

Dit is de derde blog in de ‘Lao Tze’ categorie, waarin ik de tau te tsjing als inspiratiebron gebruik voor mijn blogs en kijk hoe deze duizenden jaren oude wijsheid van nut kan zijn voor voor projectmanagers in de 21ste eeuw.

Een aantal zinnen uit de derde tekst: Het niet roemen van de achtenswaardigen, houdt het volk ver van naijver. … … … . Hij laat hen nimmer weten wat kwaad is, nog verlangen naar het goede, zo geeft hij de sluwen geen kans tot handelen.

Elke keer zeg ik dat het proces van begrijpen belangrijker is dan het begrip zelf. Wat lezen we hier nu feitelijk? 

Het is een oproep aan de leiders van onze wereld, organisaties, afdelingen en projecten. Fnuikend voor een goede samenwerking is naijver, jaloezie, afgunst. Over het algemeen vinden we dat dit iets is wat we als mensen zelf onder controle moeten brengen. Jaloezie is een slechte emotie, net als de andere die ik noemde. Naijver is egoïstisch en moeten we overwinnen. Wat verrassend is aan deze tekst, is dat deze de verantwoordelijkheid voor het ontstaan van deze gevoelens legt bij de leider, die moet zorgen voor een omgeving waar naijver niet kan ontstaan. Bijvoorbeeld door niemand in het zonnetje te zetten.

We hebben het allemaal wel eens meegemaakt. De manager prijst iemand voor zijn goede prestaties en hoopt daarmee de motivatie van de afdeling omhoog te brengen. Het tegendeel is het geval, collega’s hebben zo hun gedachten daarover, sommigen zijn jaloers, andere boos. Dat zeggen we niet, want dat is niet professioneel, integendeel we feliciteren de ander. Maar diep, diep in ons hart, denken we anders. Met het prijzen is de relatie binnen de groep verziekt. Een leider zou moeten stoppen met het roemen van medewerkers, de resultaten van hun werk zouden voorzich moeten spreken. Roem komt van gelijken, niet van de meerderen. Dit is iets om over na te denken wanneer je over teambuilding denkt.

We gaan nog een stap verder. Iedereen die niet de managementladder opgeklommen is, weet het. Naarmate je hoger in de hiërarchie komt, neemt het aantal sluwe mensen toe. Je vindt gemiddeld meer ratten in de top van een organisatie dan op de werkvloer. Iets wat topmanagers zich zouden moeten realiseren. Daarom moet je als leider een beetje een mysterie voor je mensen zijn. Een beetje onberekenbaar, niet al te voorspelbaar  op die manier houd je de sluwe vossen uit het bestuur van de organisatie.

Dit beste lezer is de reden waarom je voorzichtig moet zijn met het prijzen van mensen.

Dit is een nieuw blog in de reeks die ik schrijf met de tau te tsjing geschreven door Lao Tze als inspiratiebron. De ander blogs kun je lezen in de categorie “Lao Tze”.

In het tweede stukje tekst uit mijn vertaling staat onder andere: Zo allen in de wereld de schoonheid als schoon erkennen, dan bestaat ook het lelijke. Zien allen het goede als goed, dan bestaat ook het kwade. … …. … . Daarom volbrengt de wijze zijn taak zonder te handelen, en brengt hij zijn leer zonder woorden.

Ook hier heb je weer geduld nodig, het gaat niet om het begrip maar om het proces van begrijpen. Wat is goed en wat is kwaad in projectmanagement? Kunnen we dat onderbouwen met weloverwogen argumenten? Dat willen we wel, want we zijn zo verlicht in onze westerse samenleving. Echter de praktijk is zo anders. Mensen redeneren dingen niet als goed of kwaad, maar vinden iets goed of kwaad en bedenken daarna de argumenten. Goed is de uitkomst van vele stemmen, waarvan een de bovenhand krijgt en langzaamaan terrein wint. Zo is PRINCE2 op het toneel gekomen, zo hebben SCRUM en LEAN hun plek verworven en zo zullen alle drie na verloop van tijd weer verdwijnen. Was waterval eens het grootste goed, nu is het het grootste kwaad dat er schijnt te bestaan.

Hoe moet je hier nu mee omgaan? Allereerst moet je beseffen dat goed en kwaad begrippen zijn die aan de tijdgeest onderworpen zijn. Waarheid vinden we uit, in plaats van haar te ontdekken. In projectmanagement zijn er best-practices en bad-practices, ook dat is onderhevig aan de tijd, aan wat mensen in het vakgebied met elkaar vinden. Eens planden we in activiteiten, toen in leveringen, nu in user-stories. Wat goed is nu is straks kwaad, dat is het proces van de vooruitgang. Als je dit kunt accepteren ben je op de goede weg en kun je een volgende vraag stellen: naar wie moeten we nu luisteren?

De laatste zin uit de tau te tsjing geeft een mogelijke richting. De wijze verricht zijn taak zonder handelen, in 21ste eeuw jargon zouden we zeggen: zoek iemand die in flow is, iemand die niet zwoegt maar er gewoon is. Je kent ze allemaal, mensen waarbij het lijkt alsof alles vanzelf gaat. Dat zijn zeker niet de goeroes, of de mensen zoals ik die blogs en boeken schrijven. De wijze brengt zijn leer zonder woorden, als je naar de wijze kijkt dan spreek het voorbeeld voor zichzelf.

Hoe onderscheid je goed en klaad projectmanagement? Zoek een voorbeeld en kijk er naar.