Agility is wendbaarheid, maar wat is wendbaarheid?
Agility kent veel Nederlandse vertalingen, naast wendbaarheid zijn er behendigheid, lenigheid, flexibiliteit, souplesse en beweeglijkheid. Hoewel we daar iets verder mee komen, is dit nog niet echt bevredigend omdat het allemaal synoniemen van elkaar zijn. Ludwig Wittgenstein leerde ons dat je de betekenis van een woord alleen uit het gebruik kunt verstaan. Met agile en agility is het niet anders, we gebruiken het zo vaak dat je gerust mag zeggen dat het Nederlandse woorden zijn geworden. Dat er geen vertaling meer nodig is om het te begrijpen. Voordat ik hierop verder gaat is er een ander begrip dat ik wil introduceren en dat we vaak in een adem met agility uitspreken. Dat is waarde en waardestromen.
Binnen de agileaanpak is het leveren van waarde een voornaam criterium voor succes. Dat wat ik, een team, een organisatie doet, moet waardevolzijn voor een ander. Dit is wat de LEAN aanpak ons leerde, alle verspilling elimineren en alleen nog maar waardetoevoegende acties doen. Agile doet daar een stap bovenop, namelijk, we organiseren de boel zo dat we blijvend waarde leveren. Dat is wendbaarheid, dat is agility! Het succes van een individu, een team of een organisatie is afhankelijk of deze doorlopend waarde blijft leveren voor haar klanten ook wanneer hun behoefte veranderen en de oude producten of diensten niet meer voldoen.
Agility is het blijvend waardevol zijn! Daarom omarmt zij lenig elke verandering omdat dat de enige mogelijkheid is om blijvende waarde te leveren. De stabiliteit zit in de geleverde waarde niet in de organisatievorm of het productieproces. Niet in de best-practices maar in de better-practices omdat het altijd beter kan en moet.
De agile ontwikkelingspsychologie
Het agile ontwikkelingsproces is niet lineair, je komt er niet met enkel een vastomlijnd transitieplan, hoewel het zonder ook niet lukt. Je hebt ook geluk nodig en het vermogen om tot bricolage (werken met wat voorhande is). Omdat taal lineair is kies ik het individu als beginpunt van mijn ontwikkelingspsychologie, maar besef dat je op elk niveau kunt en moet starten. Er zijn de volgende niveau’s:
- Het individu in de groep.
- De groep en een manager.
- Van waarde voor elkaar in het team.
- Het team van waarde voor de organisatie.
- De organisatie van waarde voor haar klanten.
- De organisatie van waarde voor de samenleving.
In de eerste twee niveaus is er nog geen sprake van agility. Het gaat hier om mensen met een narcistisch eigenbelang die moeten samenwerken. Om dat eigenbelang te temmen is er een manager. Het opvoedparadigma van de afgelopen decennia heeft een makkelijk te krenken en vaak zeer egocentrisch werkvolk opgeleverd. De grote beheersingsdrang in de zorg, onderwijs is een begrijpelijke doch weinig effectieve manier om dit te temmen. Het is de weg van de manager (een woord dat eigelijk beheerser betekent) maar het is alles behalve agile. Personeel en managers zitten in een dodelijke omhelzing aan elkaar geketend. Beiden zullen gelijk elkaar los moeten laten om de ontwikkeling naar de hogere niveaus in te zetten. Het grote mankement in bijna alle Agile literatuur is dat zij de verantwoordelijkeid teveel bij het leiderschap leggen.
De stap naar een waardevol team
Ik als individu in een team ben agile/wenbaar als ik blijvend van waarde ben voor een ander. Als ik niet direct iets voor een klant doe, dan doe ik het voor een collega. Ik ben een schakel in een keten die uiteindelijk bij de klant uitkomt. Als ik dat doe waardoor de volgende schakel (een collega) succesvol kan zijn, als ik mij daar blijvend aan weet aan te passen dan ben ik agile. Als we dat allemaal doen dan bereiken we het derde niveau waarin de teamleden van waarde voor elkaar zijn.
De volgende stap is ervoor te zorgen dat het team er voor de andere teams is. Heel vaak zien we afdelingen en teams in dezelfde organisatie elkaar dwars zitten. Een trieste zaak en als jij daar aan mee doet dan heb ik medelijden met je. Begraaf je ego, daar bewijs je de wereld een grote dienst mee. Onze manager, product owner zijn enkele spelers die richting moeten geven. Maar als zij het niet doen, dan moeten wij het doen. Agility is te belangrijk om het aan managers en machthebbers over te laten. Wanneer het team van waarde is voor de organisatie dan gaan we naar het vierde niveau.
Op weg naar businessagility
De laatste twee niveaus is waar het uiteindelijk om gaat: een organisatie die lenig meebeweegt op de behoeften van de markt en de samenleving. Organisaties die daar midden in staan. Het is mogelijk om zich steeds weer aan te passen aan wijzigende omstandigheden. De focus is niet enkel op aandeelhouders, maar op de mensheid! Ja dit is een utopie, waar wel een richting waarbij het proces van vooruitgang langzaam doch gestaag welzijn voor allen nastreeft. Het is waar we met zijn allen, gelukkig al vele tijdperken mee bezig zijn en waar we wonderlijk wel in geslaag zijn.