Of de pest wendbaar is dat weet ik niet, maar mijn brein en het jouwe is dat wel. Er is geen dag dat het wel iets verandert. Dag in dag uit herschrijven we het verhaal van onze persoonlijke geschiedenis. Sommigen van ons zijn zich dat bewust, velen hebben er geen flauw idee van, ze merken het niet eens. Terwijl je dacht dat je bleef wie je was, ben je langzaam maar zeker veranderd in wie je vandaag de dag bent. Het brein is soms net een kale muur waarop je een klodder verf kwakt. Als de samenstelling niet goed was dan zie je tranen nog in het schilderwerk zitten.

Niet lang geleden had ik een inspirerende ontmoeting waardoor mijn brein veranderde, een boek dat ik las dat mijn beeld op het straftrecht blijvend beïnvloedde, een korte impressie van een debat in de Balie waardoor ik angstig werd. Plotseling de gewaarwoording dat de aard van mijn dromen veranderd waren sinds we werken in sprints en ons door klantwaarde laten bepalen. De roman van Michel Houellebec waardoor ik Geert zijn angst ineens voelde. Het brein is anders dan welk onderdeel van mijn lijf dan ook, het wentelt zich in wat mijn zintuigen het aanbieden.

Een van mijn liefste bezigheden is lezen, me laten beïnvloeden. Een boek over hoe privacy afhankelijk van de context is, of over dat het strafrecht niet op wraak gericht moet zijn maar op herstel zowel van slachtoffer als dader. Het is als een frisse wind die door de grijze cellen van je brein waait. De roman, het verhaal waardoor ik me inleef in mensen die ik anders niet in mijn huis zou laten. Empathie leer je door het lezen van romans, omdat woorden, verhalen je brein veranderen. Het brein wendt mee met wat je het te eten geeft. Het brein is meer agile dan het manifesto zelf.

Vandaag de dag proberen organisatie agile methoden in te voeren. Manieren om een wendbare organisatie te krijgen. De resultaten zijn wisselend, sommigen zonder meer enthoussiast, anderen tegenvallend. Dat komt omdat we vaak een ding over het hoofd zien en dat is ons wendbare brein, de bron van alle agility. Laat iedereen roepen dat we naar rechts moeten gaan en de meeste breinen wenden mee. Noem moslims een bedreiging, doe het maar vaak genoeg en voor je het weet zie je de meeste breinen hetzelfde denken. Denk aan Godwin, dan weet je dat het al eerder is gebeurd. Als er iets een kuddedier is dan is dat wel ons brein. Het is de sleutel die de deur naar agility opent en even zo snel weer sluit. Want naast de wenbaarheid (neuroplasticiteit) is het ook lui en enigzins gespleten ook.

Alles wat we leren gaat van de rechter naar de linker helft. Ten onrechte noemt men wel eens de rechterkant het creatieve deel en de linker het rationele, maar dat is te simplistisch. Als je een nieuwe taal leert begin je rechts totdat je ‘m beheerst dan verhuist de hele zooi naar links. Daar zitten de routines, daar kan je goed lezen, en lopen, daar zit je ervaring. En dat deel is lui, heel lui. Als projectmanagers zeggen dat ze lui zijn, dan zijn ze ervaren, maar – en nu komt het – niet meer wendbaar. De vastgeroeste overtuigingen, die al decennia werken, blokkeren de rechterhelft te wenden. Hoe ervarener je wordt met de jaren des te lastiger wordt het de rechterhelft nog te wekken. Dat is waarom ouderen conservertiever worden.

Men zegt wel eens dat om agile te kunnen werken er een cultuurverandering nodig is. Daar ben ik het niet mee eens. De cultuurverandering is het gevolg van wendbare hersenhelften. Van mensen die zich laten beïnvloeden. Niet de cultuur moet wendbaar worden, maar het individuele brein is wat we moeten prikkelen. Het is net als die stakkers die elk jaar op de ski’s staan en een poging doen om parallel te skiën omdat ze denken dat ze daardoor goed gaan skiën. Het werkt anders de skies gaan vanzelf parallel als je goed skiet, geen oorzaak maar een gevolg. Zo is het ook met cultuur, die volgt wanneer we wendbaar zijn, anders verstart ze.

Wie wil agile zijn? Oefen je brein, ga iets doen wat je niet leuk vindt, eet iets wat je niet lust. Als ik uit eten ga en niet weet wat ik moet kiezen, neem ik iets wat ik niet ken. Soms valt het tegen, meestal is het een prettige verassing. Als het standpunt van iemand je niet aanstaat, verdiep je er eens in en verbaas je. Als iets je boos maakt, laat de boosheid los en onderzoek, wees wendbaar! Alles wat je leest, lees dat zonder oordeel. Elk mens die je ontmoet, parkeer de eerste indruk, wees wendbaar. Ga op reis, bezoek vreemde culturen. Laat je verassen, laat je brein veranderen. Om agility in onze organisaties te ontbinden moeten we beginnen met de breinen van mensen te veranderen. Noem het indoctrinatie, maar het werkt wel. Omarm de verandering en laat je verassen door het succes dat volgt.