Er is niets mis met een goed citaat. Wijze uitspraken van mensen die hun sporen hebben verdiend helpen ons om op een andere manier naar zaken te kijken. Heel populair zijn de uitspraken van bijvoorbeeld Einstein. Veel geciteerd door mensen die waarschijnlijk nooit iets van hem hebben gelezen. Overigens, Einstein was de geleerde die de Amerikaanse regering ooit adviseerde om de atoombom te bouwen. Om een en ander maar even in perspectief te plaatsen.
Onlangs is er een nieuw genre aan citaten ontstaan. Uitspraken van het fictieve karakter Pippi Langkous. Nu heb ik nooit deze boeken gelezen, ik kan me alleen nog de oubollige televisieserie herinneren waar ik als kind, omdat er maar twee tv-kanalen waren, naar keek. Omdat ik niets gelezen heb en ook geen uitspraken kan herinneren kan ik haar niet rechtstreeks citeren. Maar ik kan wel de mensen citeren die haar weer citeren.
Het schijnt zo te zijn dat Pippi over pianospelen gezegd heeft: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.”
Wat is dat onvoorstelbaar dom, naïef, misleidend en ronduit gevaarlijk! Wel eens naar Idols gekeken? Of naar “Ik vertrek”? Het ‘leuke’ van dit soort programma’s is dat dit allemaal van dat soort naïeve mensen zijn die denken dat ‘iets wat ze nog nooit hebben gedaan wel kunnen’. Ik begrijp niet hoe je op zo’n gedachte kunt komen.
Zou jij geopereerd willen worden door iemand die denkt dat hij het kan omdat hij het nog nooit eerder heeft gedaan? Of in het vliegtuig stappen bij een piloot die nog nooit gevlogen heeft? Wat dacht je van iemand je huis laten schilderen die dat voor de eerste keer doet, een elektricien zonder verstand van zaken. Het klinkt leuk zo’n uitspraak, je klinkt zo wijs en zo spitsvondig. Ik deed laatst een poging om een blog te lezen over ‘Pippi wijsheden’. Kan je nu echt niets beters verzinnen?
Lang geleden toen mijn kinderen nog jong waren, was de zoveelste herhaling van de Pippi serie op tv. Ik sprak een arts op de Eerste Hulp die vertelde me hoe een jong meisje werd binnen gebracht. Ze had op meerdere plaatsen ernstige botbreuken. Met tranen in haar verbaasde ogen zei ze: “Maar Pippi kon het wel.”
Het probleem van dit soort uitspraken is dat ze weliswaar op het eerste gezicht heel wijs klinken, maar dat niet zijn. Dat ze naïeve mensen stimuleren om domme en ondoordachte dingen te doen die ze beter zouden kunnen laten. Maar erger nog ze laten ons vergeten dat om iets echt goed te kunnen je veel moet oefenen, oneindig veel. Al het exceptionele bereik je door studie, uitproberen, reflecteren, volharding, vele jaren achtereen. Talent, daar wordt je mee geboren, maar competentie betekent oefenen, oefenen en oefenen.