Voor sommigen is het een rode lap op een stier, een tenenkrommende vergelijking: agile versus waterval. Wanneer je gevoelig bent voor taal is dat begrijpelijk, want integenstelling tot waterval is agile geen metafoor. Door beiden tegenover elkaar te stellen vergelijk je appels met peren. Agile is een eigenschap, iemand is agile of in goed Nederlands wendbaar. Iemand is niet waterval, waterval is geen eigenschap, het is iets, terwijl agile altijd in combinatie komt met iets. In deze blog zoek ik een nieuwe metafoor die ik tegenover waterval kan gebruiken. Ik noem hem nog even metafoor X (M-X).
Het grote verschil tussen waterval en M-X is dat de eerste lineair is, de gebeurtenissen stromen als water naar beneden naar het eindpunt, de oplevering. Er is wel wat gespetter opzij, maar de kern van de beweging is een linaire lijn. Deze komt precies overeen met het westerse concept van tijd, een linaire lijn van links naar rechts die, uiteraard, omhoog gaan, er is immers niets anders dan vooruitgang. Dat dit beeld desastreuze gevolgen heeft voor onze aarde wordt alleen nog door klimaatsceptisch ontkend. M-X is circulair, het water draait rondjes, het is een vortex of in goed Nederlands een draaikolk. Het is een plan-do-check-act cyle die per rotatie naar het doel gaat. In aanvang is dat doel nog niet bekend, maar gaande weg zoemen we er op in. Het begint groot en algemeen, draait snel een ronde, toetst de aannames en reageert om met de volgende ronde te beginnen.
Nu is het niet meer waterval tegenover agile, maar waterval tegenover de draaikolk en pas op dat je niet duizelig wordt, want verandering is iets wat we omarmen.
Kenmerkend voor de vortex is dat we in iteraties werken een cirkel waarin we steeds een tastbaar toetsmoment hebben waarop we in staat zijn om te toetsten of de aannames die we deden aan het begin een goede interpretatie waren. We zijn niet gestart met een businesscase en een gedetailleerde investeringsbeoordeling, die – zoals bij waterval – steeds weer opnieuw getoetst moet worden, nee, we zijn begonnen met een veroorloofbaar verlies, een veel kleiner financieel commitment dan bij waterval. Elke keer weer bepalen we het volgende verlies dat we ons kunnen veroorloven. Het is overzichtelijk en zorgt voor een veel betere controle over de inzet van mens, middelen en liquiditeit dan waterval. We hoeven geen exceptierapportages, gevolgd door exceptieplannen te schrijven. De kansen en de risico’s zijn veel beter te overzien door de korte terugkoppellussen (iteraties) dan wanneer we de levenscyclus van een project volgen met zijn vaak rigide stage-gate modellering.
De vortex aanpak is naar mijn volle overtuiging superieur aan de waterval. Dit enkel en alleen al omdat deze overeenkomt met bijna alle natuurlijke processen. Er zijn seizoenen die elk jaar weer terugkeren. Zie hoe de bomen groeien, van het ene jaar naar het andere, in de winter minder dan in het lente. Elk jaar worden we een jaartje ouder, dat is zo vast als het maar kan. Het is de weg van de natuur. De agile methoden volgen de vortex en komen daar uit waar we op dat moment willen zijn. Wanneer je agile methodieken in de waterval stopt, dan gaat dat fout, je moet dan niet de vortex de schuld geven, het is de waterval en niets anders die de oorzaak van het falen is.
De vortex kent zijn rituelen die het kortcyclische in standhouden, het groomen van de backlog, het plannen van de sprint, de daily standup, het werk zelf, de demo en de retrospective, alleen keren terug in een stroom van werk dat uiteindelijk leidt tot een tevreden klant.