In onzekere tijden zoeken mensen een sterke leider. Gaat het goed dan verwachten ze met rust te worden gelaten. Omdat het voor het merendeel van ons de afgelopen decennia goed gegaan is, zijn we vergeten dat de invloed van een leider zeer beperkt is. We hadden ze immers niet nodig en dopten onze eigen boontjes. Dat is ons nu aan het opbreken. De pandemieën uit het verleden leren ons dat we aan de vooravond staan van een lange periode met sociale onrust. Niet weinigen zullen hun baan of onderneming verliezen. Met harde hand zullen de kaarten opnieuw worden geschud. Ook zal bestaande ongelijkheid toenemen. Dit is wat pandemieën doen. Wees maar blij dat je in Nederland woont, want  het kan allemaal een flink stuk erger.

Hoe lang het duren zal voordat er een leefbaar nieuw normaal ontstaat kunnen we alleen maar raden. Het is te hopen niet al te lang. Wij hunkeren allemaal naar een stukje stabiliteit en kijken naar de leiders van ons land. De meest in het oog lopend zijn natuurlijk Rutte, De Jonge en Grapperhaus. Ik vergeet natuurlijk nog een aantal bewindspersonen aan de zijlinie. Maar van de drie genoemde verwachten we toch oplossingen, als iemand de troepen aanvoert dan zijn zij dat toch wel. Toch zijn zij in zowel de ‘echte’ als de (a)sociale media het mikpunt van kritiek. Politici in de Tweede Kamer doen daar, uit profileringsdrang, vele extra duiten in het zakje. Daarnaast is er een kleine groep die met allerlei al dan niet goed bedoelde commentaren toch regelmatig zand in de motor strooit. Ik hoef alleen maar het theater rond de avondklok in de herinnering te roepen en dat weet je wel wat ik bedoel.

Hoewel het merendeel van de bevolking het beleid steunt, zien we dat het vertrouwen tanende is. Dat is natuurlijk begrijpelijk, immers het duurt al een heel jaar. Nog steeds is er geen stip aan de horizon. Het is dan ook best wel begrijpelijk dat we de verantwoordelijken daarvoor tot schuldigen te maken. Toch vind ik dat onterecht, want wanneer je dat doet, verwacht je veel te veel van een leider. Het succes van leiderschap is voor het overgrote deel afhankelijk van de volgelingen en voor een heel klein deel van de leider zelf. Het zijn de volgelingen die de leider maken.

Het is al vaker gezegd, niet de maatregelen maar ons gedrag zullen ons uiteindelijk uit deze crisis brengen. Verwacht niet dat Hugo de Jonge met een toverstaf zwaait en dat de GGD haar zaken op orde heeft. Wanneer dan ook de hele wereld om vaccins zit te springen kan je niet verwachten dat alles vanzelf op rolletjes loopt. Kijk om je heen, alle landen in Europa worstelen met deze crisis. Dit is wat een pandemie doet, ontwrichten. Wanneer je dat kunt accepteren dan ben je al een heel eind. Het virus gaat voorlopig nog niet weg en deze zomer gaan we nog lang niet terug naar normaal. De snelste manier is om ons gedrag aan te passen maar dan ook echt aan te passen.

Leiderschap wordt sterk overschat. ‘Falend leiderschap’ is een zwak excuus voor onze eigen falende sociale controle. Een halve eeuw individualisme heeft ervoor gezorgd dat we elkaar niet meer aanspreken op laakbaar gedrag. De jongeren die een feestje vierden in het Vondelpark hebben toch ouders? Hebben zij hun kind hierop aangesproken? Wat doe je wanneer iemand uit protest gaat ‘koffiedrinken’, spreek jij hem of haar aan op dit gedrag? Je kunt niet alles van de overheid verwachten. Dat is een van de redenen van waarom het langzamer gaat dan we zouden willen.

Toen ik las dat een aantal prominenten zich hebben teruggetrokken uit ‘Herstel NL’, kennelijk omdat zij hier in hun netwerk op aangesproken werden, kreeg ik weer hoop. Want dat is de weg tot herstel geen overheids- maar sociale controle. Overigens las ik ook dat sommige winkels hun deuren binnenkort toch weer open gooien. Ik begrijp uw wanhoop, maar ik zeg u, als u dit doet, dan bent u mij kwijt als klant, voorgoed.