Stop te werken aan je zelfvertrouwen, je wordt er alleen maar slechter van

Als jij zo iemand bent die heel veel zelfvertrouwen hebt, of dit probeert op te bouwen, dan heb ik een dringende oproep voor je. Ik doe deze namens de mensen die met je moeten samenwerken. STOP ER ERMEE! Mensen met een groot zelfvertrouwen overschatten hun eigen competentie en zijn daardoor een gevaar voor de wendbare organisatie! Hoe meer zelfvertrouwen des te minder ‘agility’.

Laat ik beginnen met een bekentenis. Toen ik halverwege de veertig was, ben ik heel actief bezig geweest om mijn zelfvertrouwen in positieve zin te ontwikkelen. Ik ben in coaching gegaan, heb verschillende zelfhulpmethoden toegepast en als gevolg daarvan heb ik een sterke dosis aan zelfvertrouwen ontwikkeld. Niets mis mee zou je zo zeggen. Dat dacht ik ook, totdat een boek las van David Duning over zelfinzicht. Hij bouwt daar een ijzersterk argument op waarin hij aantoont dat mensen die incompetent zijn de vaardigheden missen om zich dat te realiseren. Maar daarover een andere keer, interessant voor deze blog is een artikel van Shrauger en Terbovic.

Zij kwamen in 1976 al tot de conclusie dat mensen met een groot zelfvertrouwen zichzelf competenter inschatten dan dat zij in feite waren. Toen ik dit las viel er een muntje. Want dit is een mogelijk antwoord waarom we zo weinig leren van onze (foute) besluiten. We zijn er namelijk zo van overtuigd dat we competente mensen zijn, dat we door dit enorme zelfvertrouwen niet meer zien hoe dom we eigenlijk zijn.

Door het grote zelfvertrouwen stromen onze organisaties vol met allemaal trieste, met zichzelf ingenomen, wijsneusjes. Een werkvolk dat echte kennis schimpend ‘het is maar theorie’ noemt. Gesteund door trainers die zeggen dat je de kennis in jezelf kunt vinden. Want een onvoorstelbare onzin, het overgrote deel van wat je weet, heb je van anderen geleerd.

Een ander ding dat ik las in het boek van Duning is dat mensen uitermate goed dingen kunnen beargumenteren, zonder dat de argumentatie overigens logisch en ondebouwt hoeft te zijn. Je hoeft maar tegen een goed argument te zeggen: ‘Dat is jouw mening’ en gewoon verder gaan met alle dommigheid. Dat maakt dus incompetentie mensen die een groot zelfvertrouwen hebben zeer gevaarlijk want ze praten alles wat krom is recht en alles wat recht is krom. De mensen met minder zelfvertrouwen houden hun mond, terwijl juist zij ze open zouden moeten doen.

Mijn voorstel is om eens in de spiegel te kijken en aan aantal minuten per dag tegen jezelf te zeggen dat je een onvoorstelbare minkukel bent en volledig incompetent voor de rol die je professioneel vervult. Naarmate je meer macht hebt, zou ik de tijd opvoeren van enkele minuten naar minstens een kwartier. Het wordt tijd dat we nederig en bescheiden worden met een gezonde dosis faalangst.