Agile leiders maken impact op de wendbaarheid van hun organisaties, wat wil zeggen dat organisaties doorlopend waarde kunnen blijven leveren aan hun klanten. Althans dat is tot voor kort mijn definitie geweest van wendbaarheid. Maar terwijl ik ‘Cannibals with forks’ van John Elkington aan het lezen ben, besluit ik dat ik daar de sociale dimensie aan moet toevoegen. Elkington heeft het over sociaal kapitaal en haalt daar de definitie van Francis Fukuyama aan.

Sociaal kapitaal is een vermogen dat ontstaat door het overwicht van vertrouwen in een samenleving of in bepaalde delen daarvan. Het is een maat voor het vermogen van mensen om samen te werken voor gemeenschappelijke doeleinden in groepen en organisaties.

Wat is dit eigenlijk een prachtige omschrijving van wat Agile leiders zouden moeten bewerkstelligen, een overwicht van vertrouwen in onze organisaties. Zowel vanuit het management naar de medewerkers als omgekeerd. De agile leider als bruggenbouwer tussen management en de medewerkers. Dat kan alleen wanneer zij kunnen pendelen tussen beide werelden.

Ik vind dat er groot misverstand is over leiderschap, de boekjes zeggen dat het leiderschap in de top van onze organisaties ligt. Het Angelsaksische model van de CEO aan de top die het allemaal wel even zal fixen. Wat is dat toch een verouderd wereldbeeld en hoe onjuist. De impact die een CEO kan maken is, naarmate de organisatie groter wordt, minimaal. De voornaamste competentie van een CEO is dat deze de mensen ‘onder’ zich tot een team weet te smeden, waarbij ik ook nog grote vraagtekens zet of dit echt mogelijk is.

Ook het idee dat z/hij de cultuur van een organisatie moet neerzetten, is een grenzeloze misvatting van wat cultuur is. Cultuur is het product van het verleden, alleen wanneer een CEO lang aan de top is, heeft z/hij daar een impact op. De meeste CEO’s zitten zo kort bij een organisatie dat ze de cultuur eerder verzieken dan verbeteren.

De echte hoop voor wendbaarheid ligt in het middenkader en dat is de plaats waar de eigenlijke Agile leiders moeten opstaan. De CEO kan een keuze maken om agile te gaan werken, maar moet het daarna overlaten aan de middenlaag. Die hebben tot taak om het vertrouwen te herstellen en de kloof te overbruggen. Wanneer het vertrouwen terug is dan zal het sociaal kapitaal binnen de organisatie groeien en daarmee het vermogen om samen te werken en te wenden wanneer dat wenselijk is.

Ook dat is agile leiderschap!