Hen die denken dat Agile begon met het manifest dat in het begin van deze eeuw door een aantal bezorgde software ontwikkelaars werd opgesteld, maken een denkfout die hen minder wendbaar maakt dan dat zij zichzelf bewust zijn. Namelijk denken dat er zoiets als een oorzaak-gevolg relatie bestaat tussen de huidige stand van zaken en een gebeurtenis in het verleden, is lineair denken. Dat maakt je niet wendbaar, eerder het tegendeel, het maakt je star. Lineair denken zoekt naar de bron, naar een waarheid die de oorsprong is van de huidige stand van zaken. Bijvoorbeeld naar de best-practice voor projectmanagement die we dan zouden moeten vinden. We hebben dit verschijnsel gezien met PRINCE2, lang is dat de vermeende bron van al het projectheil geweest. Je krijgt dan uitspraken in de trant van: de meeste toepassingen zijn PINO (Prince In Name Only), om daarmee toe te dekken dat PRINCE2 regelmatig tegenvalt. Sinds kort zien we dit ook in de Agile wereld. Alleen wanneer je het precies zo doet als de certificeringen zeggen, dan komt het goed. In de tussentijd worden een aantal mensen schatrijk van de trainingen die zij geven en boeken die ze schrijven. Het certificeren van de kennis over een methode is een vorm van lineair denken (als je het zo doet dan komt het wel goed). Maar dat, maakt je niet wendbaar.

Als er iets is dat duidelijk is geworden in de afgelopen jaren, dan is het wel dat de wereld heel erg complex is. Zo complex dat de meeste van ons moeite hebben om de benodigde professionele verandering door te maken. Het is niet de wereld die snel verandert, maar wij die snel moeten veranderen om niet tussen de professionele wal het het schip te vallen. Het is niet meer mogelijk om simpele oorzakelijke verbanden aan te duiden. Het zijn er te veel, dat gaat je niet lukken. Hij die zijn toekomst ziet in een SCRUM certificering is te laat, je had deze al in je bezit moeten hebben. Misschien heb je nog wat aan SAFe, maar dan moet je wel opschieten en het is niet voldoende. Zij die lineair denken, gaan het naar alle waarschijnlijkheid niet redden. Je moet meer systemisch denken, meerdere niet te overziene oorzaken hebben het heden geschapen, begrijp je het heden? Niet meer, niet minder.

Terug naar het Agile manifest, heb je er dan niets aan? Het meeste wat er staat heeft al niet veel meer te maken met de bestaande praktijk binnen Agile. Wat de oorspronkelijke opstellers voor ogen hadden was iets anders dan waar we nu terecht zijn gekomen. Ja, natuurlijk, als je een training volgt dan krijg je te horen dat het alles met elkaar te maken heeft. Maar als je naar de feitelijke agilisering van het IT landschap kijkt dan kom je tot de conclusie dat het manifest ver te zoeken is. Is daar iets mis mee? Nee, het is zo als het is. Want het gaat immers enkel om wendbaarheid, om aanpassingvermogen, om echt leiderschap. Niet een of ander programma van een trainer die alleen maar voor zijn betalende klantjes iets over leiderschap kan vertellen.

Leider ben je, wendbaar ben je. Het zijn twee uitwisselbare termen. De leider is degene die in staat is om het NU te duiden. Iemand is wendbaar als hij dat voor zichzelf kan doen. Het is iemand die een verhaal kan vertellen en zo eenvoud weet te brengen in een complexe situatie. De populist is leider voor velen omdat de intellectueel de ‘gewone mens’ wederom verraden heeft. Of je dit nu leuk vindt of niet. In die zin is Wilders, wat je ook van de man mag vinden, wendbaarder dan de meeste andere politici. Hetzelfde gebeurde tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Persoonlijk houd ik mijn hart vast, echter, wil ik wendbaar zijn dan moet ik mijzelf (of aan jou mijn trouwe lezer) een verhaal vertellen dat hout snijdt. Een verhaal dat mij de toekomst in brengt in plaats van mij terug het verleden in te werpen. Morgen is mooier dan vandaag, alles wat ik nu niet begrijp, hopelijk begrijp ik dat morgen wel, dat is wendbaarheid.

Nu naar de wereld van projecten. Ik heb al eens gezegd dat Agile het project uit het team heeft gehaald, of dat waar is valt nog maar te bezien. In ieder geval heeft het veel overbodige PRINCE2 gedrochten uit de wereld geholpen. Er is een herschikking van de arbeidsverdeling gaande in de wat langere niet routinematige klussen. Noem het programma, project of release train, mij is het om het even. Maar wil je wendbaar zijn en iets doen in dit gebied, dan moet je er voor zorgen dat je niet vastgekleefd zit aan een titel. Jouw professie is de mens die je bent, met al je kennis, kunde en vaardigheid, en hoe breder deze is, des te wendbaarder je bent. De wereld eindigt niet in een certificaat, integendeel, hij begint daar.