Een geweldloze zin

Als we in gesprek zijn en jij mij vertelt hoe jij je voelt en uit welke behoefte dat voortkomt, en je me dan een verzoek doet waarin je mij vraagt iets voor jou te doen, dan voel ik mij ongemakkelijk en vind ik het moeilijk om te weigeren ook als ik dat zou willen. Ik heb namelijk een sterke behoefte aan inhoudelijke argumenten op basis waarvan ik besluit iets te doen of na te laten. Ik heb daarom ook een verzoek aan jou, wil je stoppen met de techniek geweldloos communiceren te gebruiken bij mensen die deze techniek niet vaardig zijn.

Zelfsturing en communicatieve vaardigheden

Nu we steeds meer in zelfsturende teams werken is de behoefte aan communicatieve vaardigheden groter dan ooit daarvoor. Vroeger was er immers de manager die conflicten tussen medewerkers oploste wanneer zij er zelf niet uitkwamen. Toen de sociale vaardigheidstrainers hun intrede deden in de markt voor zelfsturing, namen zij een grote verzameling communicatietechnieken met zich mee. Technieken die eerder in een kamer van de therapeut dan in een zakelijke setting thuishoren. Een van die technieken is geweldloos communiceren.

Als je nog niet op de hoogte bent van deze techniek dat raad ik je aan om Geweldloze Communicatie, van Marshall B. Rosenberg te bestuderen. Niet eens zozeer om dit zelf toe te passen, maar veel meer om te ontdekken wanneer iemand dit op jou toepast. Ik ga nu een ongemakkelijke boodschap vertellen, waarvan het me niet zal verbazen als een aantal van u zich daar ongemakkelijk bij gaat voelen. Ik pleit namelijk voor het ‘verbieden’ van deze techniek in een zakelijke setting. Eerst een korte, onvolledige, samenvatting.

Hoe communiceert iemand geweldloos?

Wanneer iemand anders iets doet of zegt wat ons welzijn beïnvloedt dan onderzoeken we hoe we ons voelen en wat we waarnemen. We denken na over de bij ons onderliggende behoeften, waarden en verlangens waardoor we deze gevoelens krijgen. Dan vertellen we die ander hoe we ons voelen en waardoor dat komt en verzoeken we hem/haar het gedrag te veranderen. Wanneer we iemand willen begrijpen en goed naar hem/haar luisteren dan zoeken we ook weer naar gevoel en behoefte bij die ander. Dit is empathie ontwikkelen en afdwingen van de allerhoogste orde.

Ik moet er niet aan denken

Alleen ik moet er niet aan denken dat al mijn collega’s op die manier met mij gaan communiceren en alle gevoeligheden aan de orde kunnen komen omdat mensen nu eenmaal moeite met elkaar hebben. Daarnaast vereist deze techniek een ruime woordenschat om gevoelens en behoeften in taal uit te drukken. Dit plaatst de niet-talige op een achterstand. Toen ik een counselingopleiding volgde, leerde ik non-directief te coachen. Vaak maakte ik mee dat mensen spontaan begonnen te huilen wanneer zij, terwijl ik actief luisterde, hun ziel blootlegden. Maar dat waren coaching gesprekken of gesprekken in de kroeg met vrienden. Geen zakelijke gesprekken!

De toepassing van geweldloos communiceren in een zelfsturende organisatie kan zeer bevrijdend werken en teamleden in staat stellen om blokkades in de samenwerking weg te halen. Maar voor hetzelfde geld open je gevoeligheden die beter toegedekt kunnen blijven. Omdat er geen manager meer is, en omdat na verloop ook de agile coaches de organisatie hebben verlaten is er geen intermediërende tussenpersoon meer.

Geen therapie op het werk

Een zelfsturend team is geen therapiegroep, het gaat erom dat mensen samenwerken en waarde voor de klant leveren. Als dat niet lukt om dat sommigen teamleden niet met elkaar samen kunnen werken dan is het misschien beter om ze in verschillende teams te zetten. Maar ja, daar heb je een manager voor nodig en dat schijnt niet meer te mogen.