‘Ik heb het er even mee gehad’, zei iemand die mij na aan het hart ligt. Het is deze zin die het merendeel van de Nederlandse bevolking verbindt. We zijn het zat! De kapper, het restaurant, de artiest en ga zo maar door. Het is dan ook niet vreemd dat de ene na de andere lobbygroep het woord verspreidt dat het over is. Daarnaast horen we doorlopende persoonlijke aanvallen op Rutte, de Jong en van Dissel. ‘ Intellectuele’ ouderen die zeggen: ‘Laat mij maar sterven als het er op aan komt’. Jongeren die op hun tandvlees lopen (niet allemaal getuige een uitbundig feest in het Vondelpark). We voelen het allemaal de rek is er helemaal uit!

We zitten in een uiterst kritische fase van de pandemie. Maar ook wat betreft de toekomst voor onszelf en voor onze kinderen. Want hoewel we snakken naar vrijheid, hebben we te maken met een virus dat niet de tegenwoordigheid van geest bezit om zich met onze beslommeringen bezig te houden. De loop van ons leven is één groot casino geworden. Alles terug te brengen op kansverdelingen, verbeeld door de ogenschijnlijk simpele grafieken van Van Dissel. Maar met een onderliggende uiterst complexe dynamiek.

Ons ongetrainde brein is niet toegerust om dit intuïtief te vatten. Want, als de genomen maatregelen werken dan lijkt het mee te vallen. Vergelijk het met code rood voor het wegverkeer, aan het eind van de dag zeggen we dan dat het allemaal wel is meegevallen, nogal wiedes, de maatregelen hebben gewerkt. Dit is de zogenaamde preventieparadox. Als we dan zeggen dat, bij het zien van de oplopende besmettingen, de maatregelen niet werken, dan zien we over het hoofd dat het, zonder die maatregelen, veel erger was geweest.

Daarom blijft de avondklok overeind. Maar wat doen we nu? We laten de maatregelen enigszins vieren om het volk wat ruimte te geven en daarom – zo voorspel ik – gaat het nog langer duren. Ik heb oprecht medelijden met die ondernemers wiens reserves nog langer op de proef gesteld zullen worden. Daarnaast raak ik flink geïrriteerd door al die economen, psychologen, ondernemers en werkgeversorganisaties die de publieke opinie proberen te beïnvloeden en schreeuwen om versoepelingen. Het lijkt een uitzichtloze polonaise van versoepelingen gevolgd door weer nieuwe lockdowns te worden. De zachte heelmeester die gedwongen door haar patiënt een stinkende wond achter zal laten.

Toch zag ik ineens een ander lichtpuntje. Wel eens gehoord van ‘zero covid’? Een idee dat  langzamerhand terrein lijkt te winnen in Europa. Het is vrij simpel en biedt een perspectief. Als straks de verkiezingen achter de rug zijn, is het tijd om ook op die trein te springen. Ik hoop dat een nieuwe regering dat doet. Doen we dat niet, dan voorspel ik dat we ons in een langdurige poel van ellende storten.

Wat is het perspectief van ‘zero covid’? Een lockdown-vrije winter en veilige groene zones in Europa waar je vrij kunt reizen en socialiseren. Maar daarvoor moeten we het volgende doen: snelle vaccinatie en een korte uiterst harde lockdown om de kans dat je een besmet iemand tegenkomt uiterst klein te maken. Daarna veel testen, uitstekend contactonderzoek en verplichte quarantaine. Waarbij ik zelf zo ver zou willen gaan om een debat te voeren over wat we doen met mensen die zich weigeren te vaccineren. Net zo als we dat gedaan hebben met roken in de publieke ruimte. Naast de rookvrije krijgen we dan ook virusvrije zones.

We kunnen natuurlijk ook kiezen voor het gecontroleerd laten uitrazen van het virus. Dit heeft als effect vele tienduizenden zo niet honderdduizenden patiënten met long-covid die de komende decennia een onevenredig beslag op de zorg zullen leggen. Heb je je al afgevraagd wat dat met de economie doet? Daarnaast staan we dan het virus, dat ons steeds opnieuw verrast, toe om te muteren naar een mogelijk minder of juist dodelijker variant. Ik zou hier toch voor het voorzorgsbeginsel willen pleiten.

Misschien betekent ‘zero-covid’ dat we deze zomer niet op vakantie kunnen en dat het nog een half jaar duurt voordat we dit ideaal hebben bereikt. Maar wees nou eerlijk, het idee van een ouderwetse kerst is dat niet aanlokkelijk? Wat te denken van het theaterseizoen 21/22? Zou dat niet mooi zijn? Het kan, maar niet op het pad dat we nu zijn ingeslagen. Handhaaf daarom de avondklok, sluit de scholen, stop de demonstraties, beperk het contact zoveel het kan.