Vergeving

Een aantal jaren geleden berichten de media regelmatig over het toenemende geweld in de samenleving. Veel Nederlanders maakten zich daar zorgen over. Nieuwe politieke partijen zouden daar wel wat aan doen, zodat we weer trots op Nederland zouden kunnen zijn. Respect is gedurende enige tijd het toverwoord van de politiek geweest.

Zoals met alle onderwerpen verdwijnt het uit de aandacht van de media, we horen nog wel eens over kopschoppers, scootertuig en meer van dergelijke classificeringen, maar de aandacht gaat momenteel uit naar de inhoud van onze beurs en de hoogte van het pensioen.

Onder het oppervlakte heeft zich een verwante ontwikkeling voorgedaan, die naar mijn idee veel ernstiger is dan een toenemend geweld in de samenleving. Ik heb het dan over de boosheid over alles wat er fout gaat en de noodzaak die we met zijn allen voelen om daadkrachtig op te treden.

  • De politie vindt het noodzakelijk om daadkrachtig op te treden en veroorzaakt een diplomatieke rel.
  • Een tiener die een grapje over een bom maakt op whatsapp wordt van zijn bed gelicht.
  • Een manager die een bonus krijgt volgens de lang daarvoor gemaakte afspraken wordt uitgemaakt als een verwerpelijke graaier.

De boze onderbuik regeert onze gezamelijke gevoelens. Ook in de projectmanagementwereld zie je een dergelijke trend richting het management. Niet zelden lees je blogs die de oorzaak van alle problemen leggen bij opdrachtgevers en managers die hun macht uitoefenen.

Als auteur begrijp ik hoe makkelijk het is om vanaf de virtuele zijlinie commentaar te leveren op wat er mis is. Veel van mijn blogs uit de jaren van 2013 (op dit moment nog niet beschikbaar op deze site) bevatten die zelfde toon. Onlangs realiseerde ik me dat dit absoluut geen bijdrage levert aan de professionalisering van projectmanagement.

Projectmanagement is iets wat we samen doen, samen met opdrachtgevers en andere hogere managers, daar hoort een vergevingsgezinde houding bij. Eén die open staat naar de complexiteit van hun taak. Dat wat we al jaren doen met onze teamleden (het creeren van een sfeer van openheid) ook gaan doen naar onze opdrachtgevers. Vertrouwen wekt vertrouwen, ik denk dat dit meer goed doet dan welke methode of certificering dan ook.

Een omgekeerde project management wereld

Ik wil een pleidoooi houden om een positievere houding ten opzichte van projecten te hebben. We horen regelmatig berichten van projecten die mislukken. Er is altijd wel een onderzoek te vinden om aan te tonen dat er iets mis is.

Omdat goed nieuws geen nieuws is, horen we zelden over projecten die succesvol zijn. Terwijl het overgrote deel van de projecten succesvol zijn. Hierdoor schatten we de kans op succes systematisch te laag in(beschikbaarheidsheuristiek). Daar moeten we iets aan veranderen en ik denk dat we kunnen beginnen met het verbeteren van ons taalgebruik. Laat me uitleggen wat ik bedoel.

Hoe we het nu doen: we focussen onze aandacht om ervoor te zorgen dat we binnen tijd en budget blijven en dat we iets opleveren dat voldoet aan de verwachtingen. Bijna al onze aandacht gaat nu uit naar het voorkomen van uitloop, overschrijding en kwaliteitsdefecten. Aan het eind van het project moet er een formele acceptatie komen. We doen risicomanagement en proberen het risicoprofiel zo laag mogelijk te houden. Zie je hoe negatief dit allemaal klinkt.

Mijn voorstel is om woorden te gebruiken die ons richten op het positieve. Dat begint al bij aanvang, de rechtvaardiging vinden we in de baten. Baten hebben te maken met een visie die iemand heeft van de toekomst. Baten richten ons op de mogelijkheden, op wat kan. Het projectmanagement is het managen van kansen, het gedurende het project doorlopend op zoek te gaan naar mogelijkheden om een betere koop te realiseren. Niet kijken of de business case nog geldt, maar kijken of het sneller, goedkoper en beter kan. Niet focussen op het voorkomen van uitloop, maar op het realiseren van inloop en onderschrijdingen. Snap je waar ik naar toe wil.

Met een simpele verbetering van de woorden die we bereiken, maken we projecten nog succesvoller dan dat ze al zijn.

Een niet te winnen wedstrijd – 2

De werkelijk oplossing ligt in het wezen van onzekerheid, niet in de beheersing daarvan, maar in een diepgaand begrip van die onzekerheid. Een oplossing die ik nu niet voorhanden heb, maar wel eentje waar ik naar wil zoeken en mijn steentje aan wil bijdragen.

Met deze zin eindigde mijn blog op 11 augustus, want een weliswaar over gesimplificeerde kansberekening brengt ons op 12,5% kans dat een project niet minstens op één van de grote drie (tijd, geld en kwaliteit) de verwachtingen niet waar maakt. Op zoek naar een oplossing mijmer ik voort.

Ik ben op zoek naar een oplossing waar de individuele projectmanager wat mee kan, een die niet afhankelijk is van allerlei oplossingen in de omgeving van het project. Want dat is zoiets als: “We hebben de oplossing gevonden. Wat we gaan doen is we gaan het probleem oplossen.”

De projectmanager moet deze oplossing zelfstandig kunnen gebruiken!

Ik vermoed dat de oplossing ligt in een “diepgaand begrip” van de onzekerheid die er op een project is. Dat duidt op een leertraject, waarin de projectmanager zijn project zodanig inricht dat men dat unieke (misschien nog wel nooit eerder vertoonde) project gebruikt als een studieobject waarin men steeds op zoek is naar kennis over de aanwezige onzekerheid.

Ik denk dan niet in eerste instantie aan traditioneel risicomanagement, want daar gaat het er toch vooral over om risico’tain’tte voorkomen. Nee, waar ik aan denk is juist om zoveel mogelijk onzekerheid te begrijpen. Als ik een schatting maak van de doorlooptijd van een bepaalde fase, welke veronderstellingen heb ik dan gemaakt en waarop zijn deze gebaseerd? Wanneer we dan bezig zijn met die fase, wat leren we dan over die veronderstellingen, welke zijn juist, welke zijn dan niet. Deze houding maakt ons wijzer en beter in ons vak. Veel meer dan de defensieve houding van het traditionele risicomanagement spelen we in op veranderende omstandigheden en stellen we onze aannames bij. Maar komen we wel bij elke bijstelling een stap dichten bij het eindresultaat.

Aan de buitenkant zien belanghebbenden een projectmanager en een team die weten waar ze mee bezig zijn. Een project waar uitvoerenden zich ten volle hebben gecommitteerd om het project al voltooiende te begrijpen. Dat kweekt vertrouwen en steun, een projectmanager die zich niet verschuilt achter hetzij grote woorden op grove misleiding, maar een die in alle nederigheid de onzekere toekomst tegemoet treedt.

We zijn er nog niet, maar daarvoor is er binnenkort natuurlijk wel weer een nieuwe blog;-)