Dat is een kwalificatie die je regelmatig in de media hoort in een poging om de opkomst van Trump, Wilders, Le Pen en anderen te duiden. Liever zou ik spreken over bezorgde verontwaardigde medemensen. Want woorden als bang, boos, racist, betreurenswaardig en populist zijn neerbuigend en sluiten de discussie eerder dan dat deze zich opent. Een deel van het probleem is dat mensen zich niet meer door de zittende macht maar wel door de populisten gehoord voelen. 
Wanneer ik kijk naar ‘mijn Nederland’ dan zijn er heel veel zaken waar ik mij zorgen over maak en ook mijn vertrouwen in politici is tot een absoluut dieptepunt gedaald. Niet omdat het mij slecht gaat, niet omdat ik later met pensioen moet gaan, niet om de immigranten, om geen van deze zaken maak ik me grote zorgen. Sommige zijn onvermijdelijk. Dat de pensioenleeftijd omhoog zou gaan dat zat er – gezien de babyboom – aan te komen. De immigrantenstroom is zorgelijk, maar onvermijdelijk, mensen vluchten en gaan op zoek naar geluk wanneer het thuis niet meer te vinden is. Er is geen muur die hen zal tegenhouden. Nee er is een veel fundamenteler probleem waarover ik me zorgen maak.

De mensen die op Trump, Wilders en Le Pen stemmen hebben een punt. De wijze waarop deze politici campagne voeren en politiek bedrijven staat me niet aan en strijkt me tegen de haren. Maar een minister die spreekt over haar superieure cultuur heeft bij mij voor levenslang de stem op haar partij geblokkeerd. De bezorgde en verontwaardigde medemens heeft gelijk wanneer hij zijn buurt heeft zien veranderen zonder dat hij daar een stem in heeft gehad. De werknemer die zijn leven lang trouw is geweest aan bazen die de ene reorganisatie na de andere over hen uitrolden, heeft gelijk wanneer hij verontwaardigd is, als men hem in zijn pensioen kort. Dan is het logisch dat je een protest laat horen.

Ik ben ook bezorgd en verontwaardigd. Bezorgd om de ontwikkelingen in Amerika, bezorgd over Europa, bezorgd over het klimaat. Heel bezorgd hoe mijn privacy onder het mom van terrorismebestrijding stap voor stap ontnomen wordt. Verontwaardigd over de militaire interventies die we plegen in landen waar we niets te zoeken hebben. Maar bovenal ben ik verontwaardigd over het gebrek aan leiderschap bij de bestuurders van onze organisaties en ons land!

De managementaristocratie, met name in de hogere echelons, verdient gigantische salarissen, wereldwijd is dit een symptoom van een ziekte die door onze organisaties woekert. Als topmanager mag je van mij meer dan een miljoen verdienen, maar er zijn er die honderden miljoenen verdienen, per jaar wel te verstaan. Als je zelf een onderneming bent begonnen, op eigen risico iets waardevols heb neergezet, dan kan ik daar mee leven. Maar in loondienst? De bezorgde en verontwaardigde werknemer zal niet begrijpen waarom een topmanager, die hem zijn bestaanszekerheid afneemt daar royaal voor wordt beloond! Ook niet wanneer de CEO met een gouden handdruk vertrekt, die hem van de ene op de ander dag miljonair maakt, dat is niet te verteren. Krijgt de doorsnee werknemer geld mee wanneer hij vrijwillig dan wel onvrijwillig vertrekt? Deze managementaristocratie is voor de helft verantwoordelijk voor de opkomst van het populisme. 

De politici, hebben leiderschap massaal ingeruild voor een meer marketingachtige en technocratische aanpak. Zij zijn politiek als een beroep gaan zien. Een politicus die eerst tegen een Brexit was kan daar nu geen leiding aan geven, dat is ongeloofwaardig. Politici die elkaar voor rotte vis uitmaken tijdens debatten in de 2de Kamer geven een verkeerd voorbeeld, net zoals als zij die laatdunkend over rechters spreken. Hierdoor verliezen mensen hun vertrouwen in hen die ons land moeten leiden of in goede banen moeten sturen. Het ontbreekt op dit moment in Nederland aan enige vorm van inspirerend leiderschap. Burgers willen een visie, geen markt! Burgers willen stabiliteit omdat deze zekerheid geeft, geen code rood of oranje of substantiële dreiging. Burgers willen een verhaal. De politici, zowel die van de traditionele als de nieuwe partijen, die zijn voor de andere helft verantwoordelijk voor de opkomst van het populisme.

Er zijn geen minderwaardige, betreurenswaardige of verwerpelijke mensen. Er zijn enkel medemensen en veel van hen zijn bezorgd, verontwaardigd en verwachten leiderschap van bestuurders en politici. Wat nu als dit leiderschap op zich laat wachten? Dan wordt de bezorgde bang en de verontwaardigde boos, dan heb je het zaad gelegd voor opstand en revolutie. Wanneer die dan uitbreekt? Lees dat maar eens na in de geschiedenisboekjes, want dan hebben werkgevers en machthebbers pas echt iets om bezorgd over te zijn.