Al jaren horen we uit de software agilegemeenschap dat door de agile mindset projectmanagers niet meer nodig zijn. Dit is ten dele waar, maar er is nog een veel dringender reden waarom projectmanagers in grote getalen zullen verdwijnen. In The Future of the Professions werken Richard & Daniel Susskind een mogelijk scenario uit voor de toekomst van professies zoals artsen, advocaten, management consultants en dergelijke dat wel eens van toepassing kan zijn voor de projectmanagementprofessie.
Volgens de genoemde auteurs verloopt de ontwikkeling van een professie de volgende stadia:
- Ambacht
- Standaardisering
- Systematisering
- Externalisatie
In het ambachtelijke stadium wordt de kennis van de ene projectmanager op de andere overgedragen. Er is de overtuiging dat alleen iemand die het vak kent instaat is om de kneepjes van het vak over te dragen. We zien hier ervaren projectmanagers die projectmanagers in het vak opleiden.
Na verloop van tijd zal de vakgemeenschap haar ervaring vastleggen in standaards. Er ontstaan checklijsten, methoden en dergelijke. We zien nu trainers het podium betreden die weinig tot geen ervaring hebben, maar die wel goed zijn in het overdragen van de standaards. In zekere zin heeft de overgang van ambacht naar standaard het vak simpeler te begrijpen gemaakt. In projectmanagement is dat bijvoorbeeld PRINCE2 geweest.
Was het voorheen de mechanisering en automatisering, is het nu de digitalisering die het volgende stadium mogelijk maakt. Het ontwerpen van systemen die grote delen, zo niet alles, van de professionele mens (de projectmanager) overneemt. Met spanning wacht ik de ontwikkeling van AI af, hoe dit grote aantallen projectmanagers overbodig zal maken. Projectmanagement als professie bevindt zich momenteel in dit derde stadium.
Hoe ziet het vierde stadium eruit?
Met externalisatie bedoelen de auteurs dat door de systemen de niet-professionals hetzelfde werk kunnen doen wat vroeger alleen de professionals konden. Projectmanagement is nu geen vak meer, maar een vaardigheid. In de meest extreme vorm is deze vaardigheid gewoongoed geworden. Dit betekent dat alleen nog voor de heel complexe ondernemingen projectdirecteuren nodig zijn, terwijl de rest door de mensen, ondersteund door geavanceerde systemen, zelf wordt gedaan.
Het is om deze reden dat ik denk dat het aantal projectmanagers verder zal dalen. Een daling die niet het gevolg is van de agile ontwikkeling, maar veel eerder haar oorsprong vindt in de projectmanagementgemeenschap zelf. Waarschijnlijk heeft de professie zelf met de ontwikkeling van PRINCE2 haar eigen ondergang georkestreerd.