Mens, we zitten echt niet te wachten op een sterke leider

De politiek in Den Haag is verrot.”, zei een miljonair die zijn eigen programma op een van de commerciele zenders heeft. Daarna sprak hij verder, dat Trump straks wel even met Poetin zou onderhandelen en dat het allemaal een stuk simpeler zou zijn dan de ‘traditionele’ politici. Want dat systeem dat is natuurlijk door en door verrot, herhaalde de miljonair geworden zakenman. Het lukte me een tijdje, welliswaar met de nodige verbijstering, om het gesprek te volgen. De gesprekleider vroeg: “Zou jij het kunnen?” Waarop de miljonair met een grenzeloze zelfoverschatting en een nog grotere arrogantie zei: “Ik zou een heel eind komen.

Een aantal opmerkingen.

1) Of het systeem door en door verrot is, dat weet ik niet. Wat ik wel weet is dat het narcisitische ego tentoonstellende gedrag van mensen die denken dat zij de sterke leider zijn die Nederland nodig heeft juist een deel van het probleem is. Het laatste wat we nodig hebben is de populist die als beste bestuurder aan de wal denkt dat we een en ander wel even snel zullen fixen. Een bonte stoet aan zelfbenoemde leiders biedt zich de laatste tijd aan en de meeste zullen via dezelfde deur het politieke podium wel weer verlaten. Over een jaar of wat dan is er geen Jan, Thierry, Silvana en anderen die even dachten dat ze belangrijk waren.

2) Of het systeem door en door verrot is, ik zei het al, dat weet ik niet, maar Nederland is dat zeker niet. Het enige wat ik me in kan denken is een wat eerlijkere verdeling van de welvaart, wat minder rechts gewauwel waar alleen de sterksten wat aan hebben. Maar voor de rest staat Nederland aan de top van bijna alle ranglijstjes die er zijn. Het gaat goed met Nederland. Dat is toch het gevolg van de zogenaamde verrotte kliek in Den Haag.

3) De sterke man, waar hebben we dat eerder gezien? Ik wil geen sterke man, want sterke mannen hebben vaak fascistoïde trekjes. De baas die roept en we lopen er achteraan. Geen democratie waar we de minderheid beschermen, maar een waar de meerderheid bepaalt. We zitten niet te wachten op mensen die Nederland runnen alsof het een bedrijf is. Wel is het eng dat er dit soort mensen rond lopen.

Waar zitten we dan wel op te wachten? Geen sterke leider, maar een die zijn zwakten kent. Geen leider die het wel eventjes zal fixen, maar een die zich bewust is dat er geen simpele oplossingen zijn. Een die de nuance een verhaal kan geven. 

Het recht om niet beledigd te worden bestaat niet

Lees de titel goed, want er staat niet dat je het recht hebt om te beledigen. Ik vind dat om een leefbare samenleving te behouden het niet gepast is om iemand willens en wetens te beledigen of te kwetsen. Dat is niet mijn punt. Als ik vind dat iemand een ‘varkenskop’ heeft dat ga ik hem dat niet midden in zijn gezicht zeggen. Het geven van kwetsende kwalificaties in de dagelijkse omgang komt de samenwerking niet ten goede. Wat bedoel ik dan wel?

Laat ik een voorbeeld geven: ik vind het een beetje triest wanneer kinderen op een driewieler een helmpje op doen. Als jij nu een ouder bent en jij voelt je gekwetst omdat ik dit opschrijf, dan is dat jammer. Als ik vind dat zwarte piet niet meer van deze tijd is en moet veranderen en jij wordt boos, dan is dat jammer. Als ik vind dat zwarte piet een onderdeel van onze cultuur is en moet blijven en jij voelt je gediscimineerd, dan is dat jammer. In een wereld waar zo’twerezeven miljard mensen leven is het onmogelijk om niet gekwetst te worden en bestaat er in mijn opinie niet een fundamenteel mensenrecht dat je je nooit gekwetst mag voelen.

Wat mensen zich vaak niet realiseren, is dat wanneer zij beledigd worden zij niet het lijdend voorwerp zijn maar het onderwerp. Beledigd worden is namenlijk niet iets wat zich buiten jezelf afspeelt, het is iets wat binnen in je bewustzijn plaatsvindt. Het heeft meer met jou te maken dan met de uitspraken van de degene die iets onwelvalligs zei. Beledigd voelen dat doe jezelf, het zegt iets over je innerlijke gesteldheid.

Nogmaals: niemand heeft het recht om mensen bewust te beledigen, maar voor hetzelfde geld heeft niemand het recht om niet beledigd te worden.

Je leest wel eens het bericht dat het pesten op het werk toeneemt en dat daar beleid tegen gemaakt moet worden. Ik vraag me af hoe dat beleid er dan wel uit zou moeten zien?  Mijn vader zei altijd tegen mij: “John, schelden doet geen zeer.” en daarmee plaatste hij het in het juiste perspectief. Want of bepaalde opmerkingen pijn doen, heeft toch vooral te maken met welke plaats jij het geeft. Noem je het pesten of plagen? Noem jij het beledigen of een verkeerd begrepen uitspraak.

Er zijn een heleboel dingen die ik vind, sommigen zijn echt afwijkend van de mainstream, ik weet zeker dat wanneer ik die hardop uitspreek dat mensen daar mogelijk aanstoot aan nemen. Maar zou ik dan mijn mond moeten houden? Nee, want als ik dat doe, dan is het afgelopen met de vooruitgang. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Als wetenschappers hun mond zouden houden wanneer een nieuwe theorie aanstootgevend is, dan stop de vooruitgang. Is dat wat we willen? Het lijkt me niet.

Ik wil een samenleving waarin mensen hun mening fatsoenlijk kunnen ventileren zonder dat daar hypergevoelig op gereageerd wordt.

Leiderschap voor Agile en Lean

Een zin uit de tau te tsjing het 19de plankje: laat er dus datgene zijn, waartoe het volk zijn toevlucht nemen kan: je verschijning zij onopvallend, en hou je aan eenvoud; beteugel je zelfzucht en besnoei je verlangens. Ik ben ervan overtuigd dat veel managers en politici, bewust dan wel onbewust, de oorzaak zijn van veel kwaad in de wereld. Ik weet niet hoe het komt, maar het lijkt wel alsof mensen niet van nature gemaakt zijn voor macht. In tegenstelling tot de politicus, doen veel managers alsof het hun niet om macht te doen is. Massaal volgen zij de cursussen van dienend leiderschap, duiken ze in spirale dynamieken en ander zingevende activiteiten om greep te krijgen op hun bijna onbedwingbare drang om naast het proces ook de mens te beheersen. Dat moet stoppen wanneer je Agile of Lean succesvol in wil voeren. Want beiden zijn meer cultuur dan een aantal certificaatjes behaald door je medewerkers.

De geciteerde zin uit de tau te tsjing: laat er dus datgene zijn, waartoe het volk zijn toevlucht nemen kan: je verschijning zij onopvallend, en hou je aan de eenvoud; beteugel je zelfzucht en besnoei je verlangens. Deze zin geeft precies weer wat je basishouding en het resultaat daarvan zou moeten zijn. Vier simpele actiepunten waar je direct mee moet beginnen als je de Agile/Lean leider wilt zijn:

  1. Wees onopvallend.
  2. Houd je aan de eenvoud.
  3. Beteugel je zelfzucht.
  4. Besnoei je verlangens.

Zonder dit gaat het echt niet lukken. Als je niet alle verspilling in je persoonlijkheid verwijdert hoe kan je dan denken dat het mogelijk is om dat in je eigen organisatie te doen. Ik heb eens iemand horen zeggen dat de leider zijn innerlijk theater voor zich tentoonstelt. Dat wat er in je innerlijk aanwezig is, als je maar lang genoeg aan de touwtjes trekt dan komt er een moment dat we dit in de organisatie waarvoor je verantwoordelijk bent terugvinden.

Echte leiders zie je zelden, ze zijn er wel maar op de achtergrond, zij zorgen ervoor dat mensen kunnen excelleren. De Agile/Lean leider neemt weg wat werkers belemmert om succes te maken. Dat is toch niet zo’tweremoeilijke taak? Luister naar de klachten van je mensen, als ze echt een snellere PC nodig hebben, laat ze dan niet doormodderen op een notebook met Windows XP (zijn er overigens nog organisaties die daar op draaien, foei!). Zorg dat er iets is waar ze hun toevlucht toe kunnen nemen. Ik ken de CEO van een middelgroot bedrijf (ca. 500 mensen) die geen kantoor heeft! Alle mensen die ik spreek zijn enthousiast! Wees onopvallend en houd je aan de eenvoud, dat is leiding geven in wendbaarheid.

Er lopen nogal wat managers rond met opgeblazen egos. Misschien ben jij er wel zo een. Ik zou zo zeggen werk aan je innerlijk, beteugel en besnoei jezelf. Weest wendbaar in je innerlijk, wees spaarzaam in je verlangens. Dat is een weg tot het succes van de mensen waar jij voor verantwoordelijk bent.